17-ma’ruza. Kiberxavfsizlik



Download 0,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/5
Sana05.01.2023
Hajmi0,74 Mb.
#897751
  1   2   3   4   5
Bog'liq
17-ma’ruza



17-ma’ruza. Kiberxavfsizlik


REJA:
17.1. Kiberjinoyat nima? Kiberterrorizm. 
17.2. Kiber terrorizmga qarshi kurash.


17.1. Kiberjinoyat nima? Kiberterrorizm
Kiberjinoyat
-
bu
kompyuter
tizimi
yoki
tarmog'idan
foydalangan holatda axborot konfidensialligini buzish yoki unga
qarshi qilingan har qanday (ruxsatsiz olish, buzish, o’g’rilash,
firibgarlik va h.) jinoyatga aytiladi.
Kiberjinoyatchilik
atamasi kompyuterlar, tarmoqlar yoki
internetni qamrab oluvchi jinoiy faoliyatni nazarda tutadi.
Jinoyat
quroli
– internet va eng so’nggi raqamli
texnologiyalar
bo'lib,
mamlakatning
harbiy,
strategik
tarmoqlarini ishdan chiqarish salohiyatiga ega.


Ko‘plab kiberjinoyatlar shu orqali pul topadigan kiberhujumchilar
yoki xakerlar tomonidan qilinadi. Kiberjinoyatchilik faoliyati
alohida shaxslar yoki tashkilotlar tomonidan amalga oshiriladi.
Ba’zi kiberjinoyatchilar tashkiliy guruhlarga birlashishadi, 
zamonaviy metodlarni ishlatishadi va yuqori texnik salohiyatga ega
bo‘lishadi. Boshqalar – boshlovchi xakerlar hisoblanadi.
Kiberjinoyatchilar siyosiy yoki shaxsiy manfaatga ega bo‘lgan
ma’lumotlarga kamdan-kam hollarda hujum uyushtirishadi. 


Kiberjinoyatlarning turlari

E-pochta orqali firibgarlik va internetdagi firibgarlik

Shaxsiy ma'lumotlardan foydalangan holda firibgarlik (shaxsiy
ma'lumotlardan o'g'irlash va zararli foydalanish)

Moliyaviy ma'lumotlar yoki bank kartasi ma'lumotlarini o'g'irlash

Korporativ ma’lumotlarni o‘g‘irlash va sotish

Kibershantaj (kiberhujumni bartaraf etish uchun pul so‘rash)

Kriptodjeking (egalarining ruxsatisiz boshqalarning resurslaridan
foydalanib kriptovalyutalar mayningi)

Kibershpionaj (davlat yoki tijorat tashkilotlarining
ma’lumotlariga ruxsatsiz kirishga urinish)


Ko‘plab kiberjinoyatlar ikkita kategoriyaning biriga tegishli bo‘ladi:

Maqsadi kompyuterning o‘zi bo‘lgan jinoiy faoliyat

Kompyuyetrlar boshqa jinoyatlarni amalga oshirish uchun 
foydalaniladigan jinoiy faoliyat
Birinchi holatda jinoyatchilar virus va boshqa zararli dasturlarni 
ishlatgan holda kompyuterlarni zararlaydi va shu orqai ularning ish 
faoliyatini to‘xtatadi. Zararli dasturlar yordamida ma’lumotlarni 
o‘chirish yoki o‘g‘irlash mumkin.
Ikkinchi toifadagi kiberjinoyatlar zararli dasturlar, noqonuniy
ma'lumotlar yoki ruxsat etilmagan tasvirlarni tarqatish uchun
kompyuterlar yoki tarmoqlardan foydalanadi.


Ba'zida tajovuzkorlar kiberjinoyatlarning ikkala toifasini ham 
birlashtirishi mumkin. Ular birinchi navbatda kompyuterlarni
viruslar bilan yuqtiradilar va keyin ularni zararli dasturlarni boshqa
mashinalarga yoki butun tarmoq bo'ylab tarqatish uchun ishlatadilar.
Kiberjinoyatchilar, shuningdek, tarqatilgan xizmat ko'rsatishni rad 
etish (DDos) hujumini ham amalga oshirishi mumkin. Bu DoS
hujumiga o'xshaydi, ammo jinoyatchilar uni amalga oshirish uchun
ko'plab buzilgan kompyuterlardan foydalanadilar.
AQSh Adliya vazirligining fikricha

Download 0,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish