17-боб. Атроф муҳитнинг ифлосланиши ва уни баҳолаш

Атама ва иборалар
Атроф муҳит, таъсир, ифлослантириш, зарар, ҳаражатлар, ифлослантирувчи манбалар, ер ресурслари, сув ресурслари, тўла иқтисодий қиймат, гедоник нарх, назорат, меъёр, солиқлар.


Назорат саволлари

1. 
   Атроф-муҳит ифлосланиши жараёнининг 4 та асосий ташкил қилувчисини айтиб беринг.
   
2. 
   Иқтисодий зарар нима ва уни сиз қандай тушунасиз?
   
3. 
   Ифлослантирувчи моддаларни самарали жойлаштириш нима? Буни 17.1-расм ёрдамида тушунтириб беринг.
   
4. 
   Ўзбекистонда ифлосланишнинг асосий манбалари (ҳаво, сув, ер).
   
5. 
   Иқтисодий қиймат концепцияси деганда нимани тушунасиз?
   
6. 
   Қийматнинг ҳар хил турларини санаб беринг.
   
7. 
   Зарарнинг турли хилларини айтиб беринг
   
8. 
   Тўлашга тайёрлик асосида тўғридан-тўғри бозордан ташқари(субъектив) баҳолаш услуби нимадан иборат? Мисол келтиринг.
   
9. 
   Транспорт-йўл харажатлари асосида тўғридан-тўғри бозордан ташқари баҳолаш услуби нимадан иборат? Мисол келтиринг.
   
10. 
    Кўчиришга кетган харажатлар ёрдамида атроф-муҳитга таъсирни баҳолаш усули тўғрисида айтиб беринг.
    
11. 
    Гедоник нарх шаклланиши асосида тўғридан-тўғри бозордан ташқари баҳолаш усули тўғрисида айтиб беринг.
    
12. 
    Табиатни муҳофаза қилиш фаолиятини тартибга солишга асосий иқтисодий ёндашувларни санаб беринг.
    
13. 
    Меъёрий ёндашув нимадан иборат? Унинг камчиликлари борми? Агар бўлса, уларни санаб беринг.
    
14. 
    Ифлослантирувчи моддалар учун солинадиган солиқ нима ва у қандай фаолият кўрсатади? Меъёрий ёндашувга қараганда унинг афзаллиги нимадан иборат?
    

Адабиётлар рўйҳати

1. 
   Tietenberg, Tom. “Environmental and Natural Resources Economics”. 3^rd Edition. 1992. Chapter 4. Pg. 77-83.
   
2. 
   Tietenberg, Tom. “Environmental and Natural Resources Economics”. 3^rd Edition. 1992. Chapter 14, pg. 362-376.
   
3. 
   Mankiw, Gregory. “Principles of Microeconomics”. 1^st Edition. 1997. Chapter 10, pg. 210-216.
   
4. 
   Pindyck, Robert. “Microeconomics”. 2^nd Edition. 1992. Chapter 18, pg. 644-652.