16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

10
Июнь
17
БАСЛАЎЫШ КЛАССЛАРДА ӘДЕП-ИКРАМЛЫЛЫҚ ТӘРБИЯСЫНЫҢ 
САҒАЛАРЫ 
Тайырова Жарқынай 
Қанлыкөл районы 
2-санлы улыўма билим бериў мектеби
 баслаўыш класс оқытыўшысы 
[phone]
Аннотация: 
Мақалада.баслаўыш.классларда.әҳмийетке.ийе.болған.тәрбия.усылларының.
бири. әдеп-икрамлылық. тәрбиясының. халық. педагогикасындағы. дәреклерине. тоқталған..
Баслаўыш. класс. оқыўшыларын. халық. аўызеки. мийраслары. тийкарында. тәрбиялаўдың.
өзгешеликлери.ашып.берилген..
Таяныш сөзлер:
. баслаўыш. класс,. әдеп-икрамлылық,. тәлим-тәрбия,. халық. аўызеки.
мийраслары.
Халқымыз.әзелден.жас.әўладтың.тәрбиясына.үлкен.дыққат.қаратқан..Бул.тәрбия.усыл
-
лары. атадан. балаға. өтип. бизге. шекем. жетип. келген. халық. аўызеки. дөретпелеринде. өз.
әҳмийетин.жоғалтпаған.ҳалда.сақланып.қалған..Сонлықтан,.халқымыз.перзентлерин.әдеп-
икрамлылыққа.тәрбиялаўда.халық.даналығына,.аўызеки.дөретпелерге.көп.мүрәжәт.еткен..
Перзент.тәрбиясы.ең.дәслеп.шаңарақтан.басланады..Ата-ана.бала.тәрбиясында.әзелден.
киятырған.ата-бабаларымыздың.бай.тәжирийбесине,.соңынан.соңғы.илим.жаңалықларына.
ҳәм.жәмийетлик.раўажланыў.дәрежесине.тийкарланады..Усы.тәрбия.тийкарларының.бири.
халық.аўызеки.дөретпелери.үлгилери.тек.ғана.шаңарақта.емес,.ал.бала.мектепке.барғанда.
да.устазлардың.баланың.әдеп-икрамлылыққа.тәрбиялаўдағы.жетекши.куралы.есапланады..
Себеби,. баслаўыш. класс. оқыўшылары. жас. өзгешелигине. муўапық. басқа. тәрбия. тийкар
-
ларына.қарағанда.халық.аўызеки.дөретпелерин.қабыл.етиўи.ҳәм.өзлестириўи.жеңилирек.
болады..
Халық.аўызеки.дөретпелериниң.тәрбиялық.әҳмийети.ҳаққында.кең.түрде.тоқтап.өтиў.
зәрүрлиги. жоқ.. Себеби,. халық. аўызеки. дөретпелери. үлгилери. болған. ертеклер,. нақыл-
мақаллар,.жумбақлар,.жаңылтпашлар,.дәстанлар,.термелер,.бесик.жырлары.ҳәм.т.б..сыяқлы.
жанрларында. сәўлеленген. тәрбия. усылларының. әҳмийети. өз-өзинен. белгили.. Баслаўыш.
класс. оқыўшыларын. халық. аўызеки. мийраслары. тийкарында. тәрбиялаўда. төмендеги.
ўазыйпалар.әмелге.асырылады:
-. баслаўыш. класс. оқыўшыларын. өзлигин. аңлаўға,. шахсыятын. қәлиплестириўге.
бағдарлайды;
-.ўатан. сүйиўшилик,. инсаныйлық,. дослық,.кең.пейиллик. ҳәм.т.б..сыяқлы.кәмилликке.
жетелеўши.пазыйлетлерин.раўажландырады;
-.қарым-қатнас.мәдениятын.қәлиплестиреди.ҳәм.раўажландырады;
-.ақылый.раўажланыў.дәрежесине.унамлы.тәсир.етеди.
Баслаўыш. классларда. әдеп-икрамлылық. тәрбиясында. халық. аўызеки. дөретпелерине.
тийкарланыў.өз.гезегинде.жаңа.педагогикалық.технологиялық.усылларды.пайдаланыўды.
талап.етеди..Баслаўыш.класс.оқыўшыларын.халық.мийраслары.тийкарында.тәрбиялаўда.
оларға. тәсир. етиўдиң. бир. неше. усыллары. бар.. Олардың.
бириншиси – 
ғалабалық. усыл.
болып,. бул. халық. салт. дәстүрлери. ҳәм. миллий. байрамлар. менен. байланыслы. әмелге.
асырылады.. Буған. Наўрыз,. ораза,. қурбан. ҳайыт. байрамлары,. бесик. жыры,. сүннет. ҳәм.
үйлениў.тойларына.байланыслы.шөлкемлестирилген.иләжларды.атап.өтиў.мүмкин..