16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14



Download 4,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet372/478
Sana21.06.2022
Hajmi4,5 Mb.
#687043
1   ...   368   369   370   371   372   373   374   375   ...   478
Bog'liq
10.Pedagogika yonalishi 3

10
Июнь
17
ЗЎРАВОНЛИККА УЧРАГАН АЁЛЛАРДА СТРЕССГА БАРДОШЛИЛИК 
ХУСУСИЯТЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ НАЗАРИЙ ЖИҲАТЛАРИ
Султонова Машҳура Рустамбоевна
УрДУ амалиётчи-психологи, 
ЎзМУ-мустақил тадқиқотчиси
 Телефон:+998(97)5132532
Mashhura_Sultonova@inbox.ru
Аннотация:
Мақолада.оилавий.зўравонлик.унинг.аёллар.психологиясига.салбий.таъсири,.
стресс.ва.унинг.юзага.келиш.шартлари,.аёлларнинг.психологик.ҳимоя.механизмлари.баён.
қилинган.
Калит сўзлар:
.Оилавий.зўравонлик,.копинг.стратегиялар,.химоя.механизмлари,.стресс.
омиллари,.эмоционал.таъсирчанлик.
БМТ. Бош. ассамбилиясининг. 1967-йил. 7-ноябрдаги. 2263-резалюцияси. билан. эълон.
қилинган. “Аёлларга. нисбатан. камситишларга. бархам. бериш. тўғрисида”ги. деклораци
-
яга. мувофиқ. ҳотин-қизларга. нисбатан. тайзиқ. ва. зўравонликнинг. содир. этилиши. инсон.
ҳуқуқларининг. бузилишининг. жиддий. кўриниши. ҳисобланади.. Аёлларнинг. руҳий. сало
-
матлигига.ва.турмуш.тарзига.жиддий.таъсир.кўрсатади.Тажриба.шуни.кўрсатадики,.бун
-
га. оилада. бўлиб. турадиган. узоқ,. давомли. жанжаллар. ҳам. сабаб. бўлади[2.б.32].Мазкур.
жараёнларда. энг. кўп. жабрланувчи. позициясида. оиладаги. аёл. ва. болалар. азият. чекади
-
лар.Чунки,.эмоционал.таъсирчанлик.эркакларга.қараганда.аёллар.ва.болаларда.бир.мунча.
кучлироқдир.
Зўравонлик. ҳолатларида. аёлларда. ўзига. ва. атрофдагиларга. муносабатларда. бир. қатор.
ўзгаришлар.юзага.келади,.яъни.ўз.шахсиятини.таҳқирланиши,.шахсий.фазилатларига.сал
-
бий.таъсир.каби.ўз-.ўзига.бўлган.муносабатларда.ички.қарама-.қаршиликлар.юзага.келса,.
атрофдагиларга. ишончсизлик,. ўзини. изоляцияда. тутишга. ҳаракат. қилиш,. атрофдагилар.
билан. мулоқот. кўникмасининг. камлиги. каби. ташқи. омиллар. кузатилади.. Аёлларнинг. бу.
хатти-ҳаракатлари.ижтимоий.адаптациянинг.камлиги.белгиси.ҳисобланади.
Зўравонлик.ҳолатларини.ўрганган.олим.“жабрлануви”.аёллар.феноменини.асосий.саба
-
би.“жабрланувчи”ларнинг.ўзлари.деб.билишади[3.б.4].
“Правакацион”,. “Бўйсунувчи”,. “Ҳаддан. ташқари. ташвишланувчи”,. “Муносабатларга.
қарамлик”,.“Мураккаб.руҳий.холат”,.“Ўрганилган.хулқ-.атвор.нормалари.тўплами”,.“Куч
-
ли.ички.зиддиятларга.мослашиш”.каби.турли.хил.позициялар.нафақат.хулқ-атворнинг.ме
-
ъёридан.ортиқ.қарамликни.номоён.бўлиши.сифатида,балки.ўзаро.оилавий.муносабатлар,.
дисфункционал. оила. моделига. мисол. бўлади[3.б.4].Бундай. оилавий. муносабатлар. оила.
аъзоларининг. шахсий. хусусиятларига. салбий. таъсир. қилади.. Натижада. уларда. кўпчилик.
холларда,. ўз-. ўзини. англаш. ва. шахсий. ўсишга. бўлган. эҳтиёжлар. камаяди.Психологик.
тадқиқотлар. таҳлили. шуни. кўрсатадики,. оилалардаги. бундай. ҳолатлар. аёлларнинг. жаб
-
рланувчи.хулқ-.атворини.шаклланишига.сабаб.бўлади.[3.б.4].Бизнингча,.оилада.болалар
-
га.нисбатан.қўлланиладиган.кучли.таҳқирлаш.ва.жисмоний.зўравонлик.ҳам.кейинчалик,.
“Жабрланувчи”.позициясини.шаклланиши.учун.асос.бўлади.
Зўравонликка.учраган.аёллар.атрофдагиларнинг.уларга.қандай.муносабат.билдиришлари.
тўғрисида. аниқ. тасаввурга. эга. эмаслар. [3.б.4].. Бизнингча,. шунинг. учун. ҳам. улар.
атрофдагилар. билан. муносабатларда. ҳам. ўз. “Мен”ида. ҳам. ноаниқликни. ҳис. қилишади,.
шахсий.хисларини.ва.реакцияларини.бостиришга.ҳаракат.қилишади..Бу.эса.атрофдагилар.
билан.муносабатларда,мулоқот.жараёнида.ўзига.хос.психологик.тўсиқларни.юзага.келишига.
сабаб.бўлади.
Тадқиқотчиларнинг. кўрсатишича,. ўғил. болалар. қиз. болаларга. қараганда. қарама-
қаршилик.ва.қийинчиликларни.енгиб.ўтишда.кучлироқдир[4.б.78].Бу.давомли.стрессларга.
сабаб. бўлиши. мумкин.. Стресс-оғир,. мушкул. ёки. мураккаб. шароитларда. юзага. келувчи.
психиканинг. зўриқишидир.Стресснинг. юзага. келиш. сабаблари. қуйидагича:. инсон.
шуғилланадиган. фаолиятнинг. тури,. мазмуни,. мавжуд. шарт-шароитлар,. фаолиятнинг.
ташкилий. қисми. ва. экстремал. омиллар,. шунингдек. ташқи. муҳитни. инсоннинг. бор.
имкониятларидан. ортиғини. талаб. қилиши. [1.б.5].Ташқи. муҳитдаги. талабларнинг. инсон.


375

Download 4,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   368   369   370   371   372   373   374   375   ...   478




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish