16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

10
Июнь
17
Oilaviy. tadbirkorlik. ko‘plab. ijtimoiy-iqtisodiy. afzalliklarni. keltirib. chiqaradi.. Tadbirkorlik.
hamda xo‘jalikni oqilona boshqarish asosida oila tarbiyasining yo‘lga qo‘yilishi yosh avlodda in-
sonparvarlik, tejamkorlik, tashkilotchilik, tashabbuskorlik, uddaburonlik, ziyraklik, mas’uliyatlilik 
va.eng.muhimi.o‘ziga.ishonch.kabi.fazilatlarning.shakllanishiga.sabab.bo‘ladi..
FOYDALANGAN ADABIYOTLAR
1..O‘zbekiston.respublikasi.Konstitutsiyasi
2..abdulla.avloniy.“Turkiy.Guliston.yoxud.axloq”.asari..
3..usmonxon.aliyev.“Oilada.farzand.tarbiyasi”kitobi.

---

165
10
Июнь
17
BUGUNGI KUNDA MASOFAVIY O‘QITISHDA ERKIN VA OCHIQ KODLI LMS 
TIZIMLAR TAHLILI VA UNING PEDAGOGIK AXAMIYATI
Temirov Quvonchbek G‘anisher o‘g‘li.
Toshkent temir yo‘l muhandislari instituti magistratura talabasi 
[e-mail] 
Hakimov Eldor Abdurashid o‘g‘li. 
Toshkent temir yo‘l muhandislari instituti magistratura talabasi
[e-mail]
Anotatsiya.
Bugungi kunda masofaviy o‘qitishda qo‘llanilayotgan erkin va ochiq kodli LMS 
tizimlar.va.ularning.bugungi.kundagi.axamiyati.va.ularning.ayrimlari.haqida.ma’lumotlar.
Kalit so‘zlar.
Masofaviy o‘qitish, erkin va ochiq kodli LMS tizimlar, Moodle, OLAT, eFront, 
chamilo,.ilias,.Open.Elms,.sakai.
Ilmiy texnik taraqqiyotning xususiyatlari mustaqil ishlash ko‘nikma va malakalarini 
shakllantirish. va. uzluksiz,. ijodiy. bilimlarni. egallashni. talab. qiladi.. Bunday. ta’lim. xizmatlarini.
ko‘rsatish.istiqbolli,.zamonaviy.o‘quv.tizimlari.uchun.qo‘yiladigan.talablardan.biridir..YuNEsKO.
«Ta’limni.axborotlash.instituti».mutaxassislarining.fikricha..Ta’lim.jarayonini.rivojlantirishning.
asosiy yo‘nalishlaridan biri dunyo aholisiga axborotlashtirish va telekommunikatsiya 
texnologiyalardan foydalangan holda, masofaviy o‘qitish va mustaqil o‘qish imkoniyatlaridan 
keng.foydalanish.ta’minotini.yaratishdir.
Masofaviy o‘qitish, ayniqsa: 
-. o‘qitishning. an’anaviy. usullaridan. foydalanish. imkoniyatiga. ega. bolmagan.. Bu. jarayon.
imkoniyatlarining chegaralanganligi tufayli o‘qish va ishlashni birgalikda amalga oshira 
olmaydiganlar uchun, turg‘un sharoitda o‘qish imkoniyatlariga ega bo‘lmagan, imkoniyatlari 
tibbiy.shart-sharoitlar.tufayli.chegaralanganlar.uchun;
-.o‘qituvchilar.va.boshqa.soha.mutaxassislarining.qayta.tayyorlash.va.malakasini.oshirishda;
-.chet.el.o‘quv.muassasalarida.ta’lim.olishni.istaydiganlar.uchun;
ikkinchi.mutaxassislikni.egallashni.istaydiganlar.uchun.juda.dolzarb.bolishi.mumkin.
Istiqbolli zamonaviy o‘qitish tizimlari har bir shaxsning o‘zi istagan ta’lim olish huquqidan 
fovdalana. olish. imkoniyatini. berishi. kerak.. Masofaviy. o‘qitish. aynan. shunday. o‘qitish. shakli.
bo‘la.oladi.
Moodle. —. Web. muhitida. o‘qitish. va. online. rejimdagi. darslarni. tashkil. qiluvchi. kuchli.
pedagogik.dasturiy.majmua.hisoblanadi..Tizimda.mavjud.o‘qitish.modullari:.forums,.Materials,.
Messenger, Chat, Exercises, Group work, Student tracking va ancha ko‘p bo‘lgan boshqa 
modullari.mavjud.
Boshqa.lMs’lar.singari.iMs,.scOrM.va.boshqa.standartlarni.qo‘llab-quvvatlaydi..Tahlillar.
shuni ko‘rsatadiki, boshqa LMS tizimlarga qaraganda, eng ko‘p qo‘shimcha plagin va modullari 
mavjud.bo‘lgan.dasturiy.majmua.aynan,.Moodle.dasturiy.majmuasi.hisoblanadi..Hozirgi.vaqtda.
dunyoning ko‘p davlatlarining o‘quv muassasalarida masofaviy ta’lim jarayonini aynan Moodle 
dasturiy. majmuasidan. foydalangan. holda. tashkillashtirilmoqda.. Ochiq. kodli. Moodle. dasturiy.
majmuasi o‘quv jarayonini boshqaruvchi Web’ga yo‘naltirilgan maxsus tizim bo‘lib, internet 
tarmog‘ida.foydalanishga.mo‘ljallanilgan..Tizimni.yaratishda.ochiq.kodli.dasturiy.ta’minotlardan.
foydalanilgan..uni.ishlatish.uchun.ma’lumotlar.omborini.boshqarish.dasturi.(MysQl.yoki.Post
-
gresQl),. PHP. protsessori,. Web-xizmati. dastur. (apache. yoki. iis). lari. sozlangan. server. zarur..
Operatsion tizim sifatida ixtiyoriy keng tarqalgan tizimlardan biridan foydalanish mumkin (Win-
dows,.linux,.Mac.Os.X,.Novwll.Netware)..O‘quv.moduli.yozilayotgan.vaqtda.tizimning.barqa
-
ror.versiyasi.Moodle.2.5..Tizimning.rasmiy.internet.manzili:.http://www.moodle.org
OLAT (Online Learning And Training) tizimni ishlab chiqarish 1999-yil Syurix universitetida 
yaratila.boshlangan,.2004-yildan.boshlab.dastur.kodi.ochiq.kodlikka.o‘tdi..Hozirga.kelib,.tizimdan.
50.000ga.yaqin.foydaluvchi.va.50ga.yaqin.tashkilot.foydalanib.kelmoqda..Boshqa.lMs’lar.singari.
iMs.(iMs.content.Packaging,.iMs.QTi).va.scOrM.standartlarni.qo‘llab-quvvatlaydi..OlaT.
dasturiy majmuasida mavjud o‘quv modullari quyida keltirilgan: Content managing, Forums, File 
discussions, Quizzes with different kinds of questions,Wikis, Blogs, Podcast, Surveys, Chat va 
boshqa.modullari.mavjud..apache.license.2.0.asosida.foydalanish.mumkin..OlaT’ni.ishlatish.

---

166