|
10
BOSHLANG‘ICH TA’LIMDAGI «O‘RGANISHGA O‘RGATISH»
TAMOYILI HAQIDA
Zarifaxon Akbarova Toxirbekovna
Andijon viloyati Oltinko‘l tumani
13-umimiy o‘rta ta’lim maktabi boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi.
Tel: +998902560552
Annotatsiya:
Mazkur maqolada bugungi kun pedagogikasiga kirib kelayotgan o‘rganishga
o‘rgatish.tamoyili,.uning.amaliy.ko‘rinishi.haqida.fikr.yuritiladi.
Tayanch so‘zlar:
interfaol metod, o‘rganishga o‘rgatish tamoyili, milliy pedagogika,
o‘quvchi ongi va tafakkuri
Bugungi. kun. pedagogikasida. «o‘rgatish»dan. ko‘ra. «o‘rganishga. o‘rgatish». tamoyiliga.
ko‘proq. ahamiyat. berilmoqda.. Milliy. pedagogikamiz. yaqin. yillarga. qadar. o‘quvchilarga.
insoniyat.tomonidan.shu.paytgacha.egallangan.mavjud.bilimlarni.o‘rgatishni.eng.maqbul.yo‘l.
hisoblab.keldi..Bunda.mavjud.bilimlar.o‘quvchi.ong.va.tafakkuriga.tayyor.holda.singdiriladi..
Bu. jarayonda. bilimlar. adabiyotlarda. tayyor. holda. mavjud. bo‘ladi. va. buni. o‘zlashtirish.
o‘quvchilar. uchun. ham,. o‘qituvchilar. uchun. ham. qanoatlanarli. hisoblanadi.. Ammo. bu.
o‘quvchilarda. masala. va. hodisalar. mohiyatini. anglashga. nisbatan. ijodiy. yondashuvni.
nazarda.tutmaydi,.faqat.mavjud.bilimlarni.yodlash,.ularni.amaliyotga.joriy.etish.bu.turdagi.
pedagogikaning.bosh.maqsadi.sifatida.qaraladi..Bunday.yondashuvda.o‘quvchining.qanchalik.
ko‘p.ma’lumotni.yodda.saqlaganiga.qarab.uning.bilimi.haqida.xulosa.chiqariladi..
Bu. kabi. nostandart. tajribalar. zamirida. o‘qituvchining. darsga. yangi,. samarador. usul. va.
vositalar.bilan.yondashishi,.ijodiy.jarayon.sifatida.qarashi.mavjudligini.ko‘ramiz..Yangi.usul.
va.vositalar,.metod.va.yondashuvlar.agar.fan.va.mavzuning.o‘ziga.xosligidan.kelib.chiqib.
to‘g‘ri tanlansa va me’yorida qo‘llanilsa, shubhasiz, dars mashg‘ulotining samaradorligini
oshiradi.. Ammo. hozirda. qo‘llanilayotgan. YPT. va. interfaol. metodlarning. barchasi. dars.
mashg‘uloti. samaradorligini. oshiryapti,. deb. ayta. olamizmi?. Afsuski,. yo‘q.. To‘g‘rirog‘i,.
YPT va interfaol metodlarni aksariyat hollarda noto‘g‘ri tushunish va to‘g‘ri talqin qilmaslik
holatlari. kuzatilmoqda.. Bizningcha,. keyingi. paytlarda. bu. borada. «haybarakallachilik».
ancha. avj. olib. ketgandek.. Ayrim. o‘qituvchilar. masalaga. ko‘rko‘rona. yondashib,. dars.
mashg‘ulotining mohiyatidan uzoqlashib va maqsadidan chekinib ketayotganliklarini
sezmay. qolishmoqda.. Interfaol. metodlarga. asoslangan. dars. mashg‘ulotlarida. bunga. amal.
qilish. juda. mushkul. va. ularga. nisbatan. vaqt. taqsimotini,. odatda,. tartibga. solib. bo‘lmaydi..
Dars mashg‘uloti samarasi esa ta’lim oluvchining ta’lim beruvchidagi bilim, shuningdek,
bilim.olish.yo‘llarining.qay.darajada.o‘zlashtirilganligi.bilan.belgilanadi..
−.interfaol.metodlarga.asoslangan.dars.mashg‘ulotlarida.muayyan.qolip.yoki.chegaralarning.
bo‘lmasligi.natijasida.o‘qituvchining.bilim.saviyasi.haqida.xulosalar.chiqarish.qiyin.kechadi..
Bunday usuldagi dars mashg‘ulotida o‘qituvchidan bilimdan ko‘ra tashkilotchilik ko‘proq
talab. qilinadi.. O‘z. bilimsaviyasiga. ishonmaydigan. o‘qituvchilar. bundan. o‘z. maqsadlari.
yo‘lida.foydalanishadi..
−. interfaol. metodlar. natijasida. dars. mashg‘uloti. paytida. o‘quvchilarning. faollashishi,.
tabiiyki,. mashg‘ulotning. tartibsiz. o‘tishiga. sabab. bo‘ladi.. Auditoriyadagi. shovqin-suron.
ayrim.hollarda.qo‘shni.auditoriyadagi.dars.mashg‘ulotiga.ham.halal.berish.darajasiga.borib.
yetadi..tajribad
123
10
−.dars.mashg‘ulotining.shovqinli.va.unda.o‘quvchilarning.haddan.ortiq.erkin.bo‘lib.ketishi.
natijasida. o‘qituvchi. va. o‘quvchi. o‘rtasidagi. masofa. yaqinlashib,. hurmat. (subordinatsiya).
yo‘qola.boradi..O‘quvchiga.fikrini.erkin.bildirishi.uchun.imkoniyat.yaratilganda,.aksariyat.
hollarda,.mashg‘ulot.mavzusidan.chekinish.hollari.kuzatiladi..Bu.jarayonda.esa.o‘qituvchining.
shaxsiyati,.ruhiy.holati.bilan.bog‘liq.shaxsiy.«men»i.o‘quvchilar.tomonidan.ishg‘ol.qilina.
boradi.va.uning.hurmati.va.salobati.o‘quvchilar.ko‘z.o‘ngida.pasayib.boraveradi.
Yuqoridagilarni.inobatga.olganimizda,.fikrimizcha,.dars.mashg‘ulotida.o‘qituvchi.faolligi.
va.tashabbuskorligining.yuqori.bo‘lishi.o‘ta.zarurligi.anglashiladi..O‘zini.hurmat.qilgan.va.
bilimli. o‘qituvchi. mashg‘ulot. paytida. dars. nazoratini. qo‘lida. tutadi.. Ta’lim. beruvchidagi.
bilim. hamda. bilim. olishning. usul. va. yo‘llari. uning. faolligi. bilan. ta’lim. oluvchiga. o‘tadi..
Buni.choynakdagi.choyning.piyolaga.quyilishiga.qiyoslash.mumkin..Piyolaga.choynakning.
harakati. (faolligi). bilan. choy. quyiladi. va. bu. jarayonda. ikkalasini. ham. faollashtirish. yoki.
piyolaning.faolligini.oshirish.kutilgan.samarani.bermaydi..
Demak,. yangi. pedagogik. texnologiyalar. va. interfaol. ta’lim. metodlarini. qo‘llashda. fan,.
mavzu.va.o‘quvchilarning.o‘ziga.xos.xususiyatlarini.hisobga.olish,.natijani.oldindan.chamalay.
bilish va an’anaviy dars mashg‘ulotiga nisbatan samaradorligi kafolatlangan taqdirda ta’lim
jarayoniga.tatbiq.etish.maqsadga.muvofiq.bo‘ladi.
Foydalanilgan.adabiyot:
1..Umid.Xo‘jamqulov..Ta’limdagi.«ko‘tarish».va.«tushirish».tamoyillari..Til.va.adabiyot.
jurnali..2018.yil.12.son.
2..Nurumbekova.Ya..Tarbiyachi.kasb.faoliyatida.innovatsion.texnologiyalar.—.Guliston:.
Ziyo,.2012.—.B..22.
124
Do'stlaringiz bilan baham: |
