|
10
BOSHLANG‘ICH SINF O‘QUVCHILARIDA KREATIVLIKNI
SHAKLLANTIRISH TEXNOLOGIYALARINING O‘RNI.
Yunusova Gulbahor Bakberganovna
ikkinchi toifali o‘qituvchi
Xorazm viloyati Xonqa tumani
19-son umumiy o‘rta ta’lim maktabi
boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Telefon raqami :+99890 438 56 46
E-mail:gulbahor0105@mail.ru.
Annatatsiya:
Ushbu. maqolada. boshlang‘ich. sinf. o‘quvchilarining. kreativ. fikrlashini.
shakllantirish.usullari,.metodlari.keltirilgan.bo‘lib,.unda.o‘quvchilarning.yosh.xususiyatlari,.
ularni.qobilyatlarini.rivojlantirish.usullari.haqida.ma’lumot.beradi..O‘quvchilarninig.kreativ.
fikrlashini. amalgam. oshirish. usullari. haqida. to‘liq. ma’lumot. beradi.. Mavzu. boshqa. fanlar.
bilan.ya’ni.psixologiya,.ona-tili,.matematika.bilan.aloqadorlikda.yoritilgan.
Kalit so‘zlar:
Ped.texnologiya,.didaktik.o‘yinlar,.kreativ.metodlar..
Boshlang‘ich.sinf.o‘quvchilarida.kreativ.fikrlashni.shakllantiriishda.har.–.bir.darsda.mustaqil.
fikrlashga. o‘rgatadigan. didaktik. o‘yinlar,. mashqlar. va. topshiriqlardan. izchil. foydalanilsa;-.
ta’lim. jarayonida. mustaqil. ishlarni. muntazam. o‘tkazib. borilsa;-. bilimlarni. o‘zlashtirish.
jarayonida. o‘qituvchi. tomonidan. muammoli. vaziyatlar. yaratilsa. ,. mazkur. muammolarni.
o‘quvchilarni.o‘zlari.hal.etishlari.uchun.imkon.berilsa.muovaffaqiyatga.erishish.mumkin.Dars.
jarayonida.kreativ.muhitni.hosil.qilish.lozim.Bunda.quydagi.kreativ.metodlardan.foydalanish.
mumkin.
1..“Kashf.etmoq”.–.bu.metod.orqali.o‘quvchining.kashfiyotchilik.qobiliyati,fantaziya.kuchi.
oshiriladi..O‘quvchilarga.“Agarda.men….”,.“.Agarda….”.kabi.boshlang‘ich.qo‘zg‘atuvchi.
savol. tashlab. qo‘yiladi.O‘quvchilar. o‘zlarining. tasavvurlariga. suyanib. jarayonni. davom.
ettirishlari.lozim.bo‘ladi..Masalan:“Agarda.men.ko‘rinmas.odam.bo‘lib.qolsam….”,.“Agarda.
men.qushlar.kabi.ucha.olsam…”.kabi.
2.”Aqliy.hujum”.–.bu.metod.o‘quvchilarni.mavzu.xususida.keng.fikr.yuritish,.o‘z.tasavvurlari.
g‘oyalaridan.foydalanishga.doir.ko‘nikma,.malakalarni.hosil.qiladi..Bu.metod.orqali.darsda.
yaratilgan.muammo.yuzasidan.bir.necha.o‘ziga.xos.yechimlarni.topish.imkoniyati.tug‘iladi.
Aqliy.hujumni.o‘tkazishga.oid.tavsiyalar.
-Muammoni.aniq.va.ravshan.yozib.qo‘yish.lozim.Muammoning.qisqacha.mohiyatini.katta.
qog‘ozga(.yoki.doskaga).katta.harflar.bilan.yozib,.ko‘rinadigan.joyga.osib.qo‘yiladi.Bemalol.
istalgan taklifni taklif qilish va tanqid qilmaslik,birinchi bosqichida hech bir taklif muhokama
etilmaydi.va.tanqid.qilinmaydi.Kutilmagan.g‘oyalarni.taklif.etish.qo‘llab–quvvatlanadi.Hech.
bir.fikr.muhokama.qilinmasligi.lozim..Chunki.bu.holat.boshqa.g‘oyalar.tug‘ilishiga.salbiy.
ta’sir.ko‘rsatishi.mumkin.Har.bir.fikr,.taklif.va.g‘oyalar.doskaga.yozib.boriladi.
3..“Everistik.savollar”.–.bu.metodda.tanlangan.hodisa.yoki.obyekt.to‘g‘risida.ma’lumot.
to‘plash.maqsadida.7.ta.tayanch.so‘roq.so‘zlar.asosida.savollar.tuzish.talab.etiladi..Kim?,.
Nima?, Qayerda?,Qachon?, Nima uchun? so‘roqlari bilan boshlanuvchi savollar tuzish va
ularga. javob. topish. jarayonida. yangidan-yangi“Qachon. va. qay. tarzda?”. ,. “Kim. va. nima.
uchun?”.kabi.savollar.yuzaga.keladi..Bunda.eng.betakror,.qiziqarli.savollar.va.aniq.javoblar.
yuqori.baholanadi.Maqsad.o‘rganilayotgan.obyektning.mazmun.-.mohiyatiga.chuqur.kirib.
117
10
borish. o‘quvchilarning. tahliliy. va. mantiqiy. fikrlash. malakasini. oshirishdan. iborat.. Ushbu.
kreativ. fikrlashni. shakllantiruvchi. metodlar. o‘quvchilar. ijodkorlik. qobiliyatlarini. yuzaga.
chiqarishdagi.eng.katta.vositadir..Bundan.tashqari.“Baliq.skeleti”.,.“Bahs.munozara.“,.“B.
B. B”. grafik. organayzeri,. “Blits-. so‘rov”,. “Charxpalak”,. “Dumaloq. stol”. metodlari. shular.
jumlasidan.. O‘quvchilarni. kreativ. fikrlash. qobiliyatlarini. shakllantirishda. pedagoglar. ham.
o‘z.ustida.tinmay.ishlashi,.izlanishi.lozim.O‘quvchilarni.kreativ.fikrlashini.shakllantirishda.
darsda.yangi.ped.texnologiya,.multimedia,.metodlardan,.didaktik.o‘yinlardan.ham.foydalanish.
mumkin..
“Bozorda”. o‘yini.. Ushbu. o‘yin. o‘quvchilarning. intelektual. bilim. salohiyatini,.
hozirjavobligini,.mulohazakorligini.oshirishdan.iborat...Masalan:.Sabzavot.va.mevalarning.
rasmlari. ishlangan. kartonlar. yozuv. taxtasiga. osib. qo‘yiladi.. Bu. yerda. uzum,. nok,. olxo‘ri,.
karam,.kartoshka.va.hakazolarning.rasmlari.bor.
O‘qituvchi.:1.kg.karam.500.so‘m.tursa,.2.kg.qancha.turadi.?.,.3.kg.–chi.deb.so‘raladi..3.kg.
olxo‘ri.9.so‘m.tursa,.1.kg.olxo‘ri.qancha.turadi?..Shunga.o‘xshash.savollar.beriladi..O‘yindan.
keyin.bolalardan.so‘rash.kerak:.Siz.hovlida.o‘ynayapsiz..Birdan.oyingiz.bozordan.to‘rxalta.
to‘la.meva.va.sabzavotlar.olib.kelayotganini.ko‘rib.qoldingiz..Shunda.siz.nima.qilasiz?.
Masalan:.o‘qituvchi.210.sonini.aytsa,.o‘quvchilar.3.bilan.70.ning.ko‘paytmasi,10.bilan.
200.ni.yig‘indisi,.170.va.40.ni.yig‘indisi.va.hakazo….Shu.tariqa.barcha.o‘quvchilar.sonni.
to‘ldiruvchilarini.aytishlari.mumkin..
“.So‘zdan.so‘z.yasash”.o‘yini...Bu.o‘yin.o‘quvchilarni.so‘z.boyligini.oshirishga.,.qayta.
xotiralashga. va. mantiqan. fikrlashni. kengaytirishga. undaydi.Yozuv. taxtasiga. o‘qituvchi.
tomonida. bir. so‘z. yozib. qo‘yiladi.. Shundan. so‘ng. o‘qituvchi. ma’lum. vaqt. davomida.
ana. shu. so‘z. harflaridan. foydalangan. holda. boshqa. so‘z. yasashlarini. aytadi.. Zanjir-
zar,zira,arz,ariza,jar,ranj. shu. tariqa. o‘quvchilarning. darsga. yanada. qiziqishlari. oshiriladi..
Bundan.tashqari.o‘quvchilarni.kreativ.fikrlashini.rivojlantirishda,“Tez.yurar.poyezd“,.”Mohir.
hisobchi“,.”Mo‘jizalar.maydonchasi“,.”Xotira.mashqi“.kabi.turli.xil.o‘yinlarni.dars.jarayonidа.
qo‘llash.mumkin..
-Bolalarni. ochilmagan. sir. va. jumboqlarni. o‘z. kuchi,. bilimi. bilan. ochish. mumkinligiga.
ishontirish. .Bu. bilimlarni. ochishga. imkon. beruvchi. ijodiy. tasavvurning. asosiy. yo‘llarini.
o‘rgatish...Idrok.qilish.xotirani.,.diqqat.–.e’tiborini.va.fikrlarini.rivojlantirish.uchun.ijodiy.
tasavvur.mexanizmlaridan.foydalanish.kerak..
Ta’lim.jarayonida.o‘quvchilar.tomonidan.ko‘p.savollar.berilishini.rag‘batlantirish,.mustaqil.
fikr. bildirishiga. imkoniyat. berish,. bilimlarini. yanada. mustahkamlash. kerak.. Prezidentimiz.
Shavkat Mirziyoyev aytganlaridek- “Bolalarimizni birovlarning qo‘liga berib qo‘ymasdan,
ularni.o‘zimiz.tarbiyalashimiz.lozim”.
Foydalanilgan.adabiyotlar.ro‘yxati:.
1..Azizxo‘jaeva.N.N.“Pedagogik.texnologiya.va.pedagogic.mahorat”........–.T.:TDPU,.2003.
2.. Mavlonova. R,. Rahmonqulova. N.. “Boshlang‘ich. ta’limda. pedagogika. ,. innavatsiya,.
integrasiya”..T..2013.
3..Http://pedagog.uz/
118
Do'stlaringiz bilan baham: |
