16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

10
BOSHLANG‘ICH SINF O‘QUVCHILARINING CHIROYLI YOZUV
TEXNIKASIGA O‘RGATISH
Yuldasheva Gulnora 
Namangan viloyati To‘raqo‘rg‘on tumani
7-umumiy o‘rta ta’lim maktabi boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Tel: [phone] E-mail: yuldasheva [e-mail]
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga chiroyli yozuv o‘rgatish 
texnikasi,.usul.va.uslubi.haqida.ma’lumot.berilgan..Metodik.tavsiyalar.ko‘rsatilgan.
Kalit so‘zlar. 
Yozish. ko‘nikmasi,qiyalik,havoda. mashq. qildirish,husnixat. qoidalari,harf.
elementlari.
Ta’limning.texnologik.yondashuvida.ko‘rinishning.umumiy.mezoni.uning.aniq.va.puxta.
o‘ylangan. maqsadigayo‘naltirilgan.. Boshlang‘ich. sinf. o‘quvchilarida. chiroyli. yozuvga.
qiziqish. uyg‘otish. birinchi. navbatda. o‘qituvchiga. bog‘liq.Boshlang‘ich. sinfda. yozuvga.
o‘rgatish.o‘qish.darsi.bilan.yozuv.darsini.chambarchas.bog‘lashni.maqsad.qiladi.Yozuv.darsi.
ham.o‘zining.aloxida.xususiyatiga.ega..Masalan,.o‘quvchilar.o‘qish.darsida.alifbe.kitobidagi.
tayyor.bosma.harflardan.foydalansalar.,.yozuv.darsida.bu.narsalar.ko‘rinmaydi..Har.bir.harf.
va.uning.unsurini.o‘quvchining.o‘zi.namunaga.qarab.bajarishi.shart.Shuning.uchun.yozuvga.
o‘rgatishda.“yaqin.–uzoq”,”.baland.–.past”,.“yuqoriga”.,”bir.xil”,.“.Teng”,”to‘g‘ri.–...qiya.“.
kabi.tushunchalar.ustida.ishlash.kerak.
Harflarning.shakli.ustida.ishlash.husnixatga.o‘rgatishning.asosiy....shartidir..Chunki.har.
bir.harfning.aniqlanishi.yozuvning.aniq.va.ravon.bo‘lishiga.bog‘liq..Birinchi.sifning.oxiriga.
borib,. hamma.o‘quvchilar.harflarning.shakli.haqida.tasavvurga.ega.bo‘lishlariga.qaramay,.
ayrim. harf. yoki. elementlarning. shaklini. unutib. qo‘yadilar..Ayniqsa,. 3-4. sinflarda. alohida.
husnixat. darslari. bo‘lmasligi. sababli. ko‘p. harflarning. shaklini. buzib. yozadilar. bir. harfni.
ikkinchisi.bilan.almashtirib.yuboradilar..Shuning.uchun.har.bir.boshlang‘ich.sinf.o‘qituvchisi.
doimo.harflarning.shaklini.tuzatish.ustida.ish.olib.borishi.lozim..
Har.bir.harfning.shaklini.ongli.ravishda.egallash.(ayniqsa.1.va.2.sinflarda).juda.muhimdir..
Bu.davrda.o‘quvchilarda.harflarni.ko‘rib,.eslab.qolish.va.chiroyli.yozish.qobiliyatlari.tarkib.
topadi.. Namuna. tarzida. husnixat. kitobida. berilgan. kichik. sh. harfining. yozilish. jarayonini.
eslaymiz...Kichik.sh.harfi.uchta.tagi.ilmoqli.kichik.tayoqcha.shaklidagi.elementdan.iborat.
bo‘lib,.har.bir.element.bir.xil.qiyalikda.yozilishi.lozim..Bu.yerdagi.bog‘lovchi.elementlar.ham.
asosiy. elementga. nisbatan. bir. oz. qiyaroq. bo‘ladi.. O‘qituvchi. doskada. shunday. elementlar.
ishtirok.etgan.kichik.i,.sh,.n.harflarini.yozib.ko‘rsatadi..O‘quvchilar.esa.daftarlarida.har.bir.
harfni.bir.qatorda.yozib.mashq.qiladilar..O‘qituvchi.sinfni.aylanib.chiqib,.o‘quvchilarning.
yozuvlarini.kuzatib.boradi.va.o‘quvchilarning.qanday.xatolarga.yo‘l.qo‘yganliklarini.hisobga.
oladi..Shundan.so‘ng.o‘qituvchi.bir.necha.o‘quvchi.yo‘l.qo‘ygan.tipik.xatolarni.doskaga.yozib.
ko‘rsatadi.va.bolalardan.uning.asosiy.kamchiligi.nimalar.ekanligini.so‘raydi..O‘quvchilar.o‘z.
xato.va.kamchiliklarini.faqat.doskada.emas,.o‘z.yozuvlarida.ham.sezishlari.muhimdir..Ba’zi.
bir.o‘quvchilar.o‘z.xatolarini.sezmaydilar,.shuning.uchun.o‘quvchilarga.o‘zaro.bir-birlarining.
daftarlarini. tekshirtirish. ham. yaxshi. natija. beradi..Ayrim. o‘quvchilarga. esa. o‘qituvchining.
o‘zi..daftarda.yozib.ko‘rsatishi.lozim..Bunday..turib.o‘z.xatolarini.tuzatishlari.mumkin..Ba’zi.
xollarda.o‘qituvchi.harflarning.shakli.haqidagi.tasavvurni.kengaytirish.uchun.ruchkani.havoda.
mashq. qildirib. ko‘rsatishi. ham. mumkin.. O‘quvchilar. chap. qo‘llarini. parta. ustiga. qo‘yib,.

---

113
10
o‘ng qo‘llari bilan ruchkani yuqoriga ko‘targan holda, o‘qituvchining doskadagi harakatini 
havoda.bajaradilar..Yaxshi.yozgan.o‘quvchilarni.rag‘batlantirib,.ularning.daftarlarini.sinfda.
namoyish. etib. ko‘rsatish. lozim..Ammo. xunuk. yozgan. ba’zi. o‘quvchilarni. esa. butun. sinf.
oldida. uyaltirmaslik. xato. va. kamchiliklarini. o‘ziga. mustaqil. tushuntirish. kerak.. . Birinchi.
sinfda.alifbe.davri.tugagandan.so‘ng.ham.ayrim.o‘quvchilar.ba’zi.harflarning.yozma.shaklini.
unutib.qo‘yadilar..Shuning.uchun.husnixat.darslarida.ayrim.kichik.b..v,.d,.r,.u,..j,.q,.s,.f,..x.kabi.
murakkab.harflarni.yozdirib.mashq.qildirish.lozim..
Xulosa.qilib.aytganda.yozish.malakasi.,.o‘qish.malakasidan.ancha.murakkabdir.Chiroyli.
yozuv.qoidalarini.yaxshi.bilish.yozuv.malakasining.shakllanishiga..yaqindan.yordam.beradi...........
foydalanilgan adabiyotlar
1..G‘ulomov.M..«Chiroyli.yozuvni.shakllantirish».T..1992.
2..R.Safarova,.M.G‘ulomov,M..Inoyatova..“Savod.o‘rgatish.darslari”.2012...3.”Xalq.ta’limi.
“ilmiy.metodik.jurnal.2019.1-son

---

114