16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

10
«BOSHLANGICH SINFLARDA KITOBGA MEHR UYG‘OTISH VA 
KITOBXONLIKNI TARG‘IB QILISH»
Bobaxanova Maxporaxon Djakbarxanovna 
Namangan viloyati To‘raqo‘rg‘on tumani
8- maktabning boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Tel: [phone] E_mail: [e-mail]
Annotatsiya:
 
Ushbu maqolada o‘quvchilarni kitobga bo‘lgan munosabatini tarbiyalash 
va.kitobxonlikn.tag‘ib.qilish,.kitobxonlik.madaniyatini.shakillantish.haqida.fikr.yuritilgan..
Pirovardida. boshlang‘ich. sinf. o‘qituvchilari. mustaqil. fikrlaydigan,. yuksak. intellektual. va.
ma’naviy.salohiyatga.ega.bo‘lib.tarbiyalanishlari.haqida.ma’lumotlar.berilgan..
Kalit so‘z:
.kitob,.ma’naviyat,.targ‘ibot,.kutubxona,.tashabbus.
Bizning. jamiyatimiz. insonparvarlik. tamoyillariga. asaoslangan. bo‘lib,. har. bir. kunimiz.
ezgu. amallarga. boydir.. Buning. asosini. buyuk. ajdodlarimizning. bizga. qoldirgan. ma’naviy.
meroslari. tashkil. etadi.. Ajdodlarimiz. o‘z. meroslarini. bizga. yozma. shaklda. bayon. etib.
qoldirganlar..Bu.yozma.manbalar.albatta.kitoblardir..Buyuk.bobomiz.so‘z.mulkining.sultoni.
Alisher.Navoiy.ta’kidlaganlaridek.«Kitobdan.yaxshi.do‘st.yo‘q»..
Kitob. bilan. do‘stlashgan. insondan. yoki. bolakaydan. yomonlik. kutish. mumkinmi?.Aslo!.
Chunki. ko‘plab. kitobxonlarning. tavsiyalariga. ko‘ra.. ko‘p. kitob. o‘qigan. inson. bilimga.
chanqoq. bo‘ladi. va. uning. tafakkur. doirasi. ham. boshqalarnikidan. ancha. ajralib. turadi.. U.
olamni,. hayot. haqiqatini,. yaxshi. va. yomonni. te’ranroq. anglaydi,. ma’nan. boy. ruxan. tetik.
bo‘ladi..Ko‘p.kitob.o‘qish.insonning.hayot.davomiyligiga.ham.ta’sir.ko‘rsatar.ekan..YA’ni.
tadqiqotlarga ko‘ra, doimiy ravishda kitob o‘qiydigan insonlar kitob o‘qimaydiganlarga 
nisbatan.ko‘proq.yashashlari.isbotlangan.
Ko‘plab.xorijiy.tadqiqotchi.olimlarning.fikrlaricha.kitob.o‘qish.paytida.miya.faollashadi..
Bu.esa.ba’zi.muammolarni.yuzaga.kelishiga.to‘sqinlik.qiladi.va.alsgeymer.kasalligi.havfini.
kamaytiradi..Koliforniya.universiteti.tadqiqotchilari.fikricha.esa,yosh.bolalar.kitob.o‘qiganda.
televizor.ko‘rgandan.ko‘ra.50.%.ga.ko‘proq.yangi.so‘z.va.ma’lumotlarni.eslab.qolar.ekan..
Buning. sababi. kitob. o‘qish. jarayonida. miyaning. ko‘proq. qismi. ishga. tushadi. va. bu. inson.
miyasi.uchun.o‘ziga.xos.foyda.beradi..Kitob.o‘qish.vaqtida.insonning.asabi.tinchlanar.va.
bu.xolat.miyadagi.asab.tolalari.soni.oshishiga.olib.kelar.ekan..YAna.shu.ma’lumki,.kitob.
mutoalasi.bilan.band.insonda.stress.holati.68%.ga.qisqarib,.yaxshi.va.tinch.uyquni.ta’minlar.
ekan.
Tarixiy. manbalarga. nazar. solsak. kitob. va. kitobxonlik. orqali. hattoki. jinoyatchilar.
tarbiyalanar.ekanlar..Qamoq.jazosini.o‘tayotgan.maxbusning.o‘qigan.kitoblari.soniga.qarab.
jazo.muddati.kamaytirilar.ekan...
YUqoridagi. ma’lumotlardan. shunday. xulosa. kelib. chiqadiki,. zamondoshimiz. taniqli.
yozuvchi. SHukur. Dadashning. «Kitob-. shifokor,. kitob-muallim.. U. qalblarni. davolaydi. va.
tarbiyalaydi».-degan.so‘zlarini.nafaqat.chuqur.anglash.balki.qon-qonimizga.singdirib.olish.
maqsadga.muvofiqdir.
Mamlakatimizda.kitob.va.kitobxonlikni.keng.targ‘ib.qilish,.o‘quvchi.va.yoshlarda.kitob.
va. kitobxonlikka. qiziqish. va. mehr. uyg‘otish. maqsadida. yurtboshimiz. tasabbusi. asosida.
juda. ko‘plab. samarali. ishlar. olib. borilmoqda.. Jumladan. maktab. va. o‘quv. mu-assasalari.
tasarrufidagi.kutubxonalar.ahvoli.o‘rganilib,.ularning.anchagina.boyitili-shi.quvonarli.bo‘ldi..

---

159
10
Ayniqsa.ko‘plab.xonadon.va.oilalarda.kitob.javonlari.tashkil.etilib,.bundan.oiladagi.kattayu.
-.kichikning.teng.bahra.olish.imkoni.yaratildi..Bu.esa.xalqimiz.ma’naviyatining.qanchalik.
yuksak.ekanligining.yana.bir.isboti.sanaladi.
YOshlar. o‘rtasida. tashkil. etilayotgan. ‘’YOsh. kitobxon. ‘’. tanlovi. ular. o‘rtasida. ki-
tobxonlikka.bo‘lgan.munosabatni.ijobiy.tomonga.yo‘naltirishga.asos.bo‘lmoqda..Nafa-qat.
katta yoshdagi balki kichik yoshdagi bolalarning ham kitobga bo‘lgan munosaba-ti hozirgi 
kunda.tubdan.ijobiy.tomonga.o‘zgarishi.bunga.dalil.bo‘la.oladi.
O‘zim rahbarlik qilayotgan sinf o‘quvchilari ma’naviyatini to‘g‘ri shakllantirish- da 
nafaqat. o‘zimning. kitobga. bo‘lgan. mehrim,. balki. buyuk. ajdodlarimiz. o‘gitlari. va. zamon.
doshlarimizning. oqilona. fikrlariga. tayanib,.. o‘quvchilarimga. ta’lim. -. tarbiya. berish. bilan.
birga. ularda. ezgu. insoniy. fazilatlarni. rivojlantirishga. harakat. qildim. va. qaysidir. ma’noda.
bunga. erishdim. deb. o‘ylayman.. Har. kungi. dars. jarayonida. yutrboshimiz. tomonidan. ilgari.
surilgan.besh.muhim.tashabbus.ning.kitobxonlik.yunalishi.bo‘yicha.o‘quvchilarimga.antiqa.
kutubxonalar.va.ulardagi.kitoblar.haqida.qiziqarli.ma’lumotlar.o‘qib.berish.barobarida.asta.
sekin. ular. qalbida. kitobga. mehr. uyg‘ota. boshladim.. Har. kunlik. o‘qish. darsi. jarayoniga.
«Mutoala.vaqti».nomli.rukn.kiritib.kichik.hikoya.va.ertaklar.o‘qib.berishni.tashkil.qildim..
Biron bir asarni o‘qib berishdan avval uni qanchalik qiziqarli ekanligini ammo bugun o‘qib 
tugata olmasligimz haqida eslatib o‘tardim Bu bir tomondan o‘quvchilarimda norozilik keltirib 
chiqarsa,.ikkinchi.tomondan.qiziqish.uyg‘ota.boshladi..Natijada.o‘quvchilarimning.o‘zlari.
ota-onalari.yordamida.kitobdagi.hikoyani.topib,.o‘qib.kela.boshlashdi..Endi.yakunlanmay.
qolgan.hikoya.va.ertak.yakuni.hammaga.ma’lum.bo‘lardi..Sinfda.o‘z.o‘zidan.targ‘ibotchilar.
paydo. bo‘la. boshladi.. O‘qituvchilari. qo‘lidagi. kitob. qaerda. sotilishi-yu,. kimning. qanday.
kitob. olgani. muhokama. qilina. boshlandi.. Asta-sekin. o‘quvchilarimnmng. kichik. bo‘lsada.
o‘z.shaxsiy.kutubxonalari.shakllana.boshlaganiga.guvoh.bo‘ldim..YUrtimizda.koronavirus.
pandemiyasi sabab karantin e’lon qilinib bu ishlarim to‘htab qoldi ammo masofaviy 
ta’limning.joriy.qilinishi.o‘quvchilar.bilan.darslarni.davom.ettirishga.imkon.berdi..Endi.bizda.
kitob. mutoalasi. uchun. etarlicha. vaqt. bor.. Eng. quvonarlisi,. karantin. e’lon. qilinishidan. bir.
necha kun avval o‘quvchilarimdan biriga yangi loyiha asosida qurilgan uylardan biri taqdim 
etilgan. edi.. Masofaviy. darslar. jarayonida. o‘quvchim. o‘zi. yodlagan. she’ri. va. mo‘jazgina.
kutubxonasi. haqida. yozibdi.. Bundan. xulosa. qildimki,. mehnatlarim. zoe. ketmabdi.. YOsh.
targ‘ibotchi.kitobxonlarni.tarbiyalashdek.vazifani.uddalay.olibman..
Foydalanilgan.adabiyotlar.
1..1-4.sinflar.O‘qish.kitoblari.
2..O‘zbekiston.Respublikasi.Prezidenti.2017.yil.13-.sentyabr.PQ-3271.–sonli.Qarori
3..5.tashabbus.2019.yil.3-.mart.-.To‘rtinchi.tashabbus.

---

160