|
10
МакТаБ ва оила хаМкорлигида соглоМ ТУрМУШ ТарЗини
ТаШкил ЭТиШ.
Арзиматова Феруза Носировна
Наманган вилояти Норин тумани
11-мактабнинг рус тили ва адабиёти
фани ўқитувчиси
телефон: +99891 292 11 24
umiddadajonov47@gmail.com
Ғаниева Барно Дадажоновна
Наманган вилояти Норин тумани
31-мактабнинг рус тили ва адабиёти
фани ўқитувчиси
телефон: +998932558755
Аннотация:
Мазкур.мақолада.мактаб.ва.оила.хамкорлигида.соғлом.турмуш.тарзи
-
ни.ташкил.этиш.ва.уни.амалга.ошириш.борасидаги.фикр-мулоҳазалар.акс.эттирилиб,.
шу.билан.бирга.маънавий-ахлоқий.тарбия.сифатларини.ўқувчи.ёшлар.онгига.сингди
-
риш.бўйича.тавсиялар.тақдим.этилади.
Калит сўзлар
:
Таълим-тарбия,.гигиена,.рухий.комиллик,.кундалик.режим,.психо-
физиологик.ўзгаришлар,.исломий.тарбия.
соғлом турмуш тарзи – бу организмни чиниқтириш орқали ташқи мухитнинг
ноқулай таъсиридан химоя қилиб,қарилик даврида хам рухий ва жисмоний жи
-
хатдан соглиқни сақлаб қолиш принциплари асосидаги хаёт тарзидир.
. Республикамизда. жорий. этилган. таълим. -. тарбия. жараёнида. ақлий. ва. жисмоний.
мехнатни.гигиеник.талаблар.асосида.тўғри.режалаштириш.–.дам.олишни.тўғри.таш
-
кил.этиш,.уйку.гигиенасига.риоя.этиш,.бола.уйкусининг.бузилиши.ва.уйқусизликнинг.
олдини.олиш,.болалар.харакат.режими.ва.саломатлигига.эътибор.бериш,.ўқув.ишла
-
ри. гигиенаси. –. чарчаш. ва. ўта. чарчашнинг. олдини. олиш. каби. масалаларга. эътибор.
қаратилиб.келмокда.
.Соғлом.турмуш.тарзининг.жамиятдаги.ўрни.беқиёсдир..Айнан.шунинг.учун.хам.
мамлакатимиз. таълим. тизимининг. олдида. ёш. авлодга. замонавий. билим. ва. хунарлар.
бўйича. мустахкам. таълим. бериш. билан. бирга,. уларда. соғлом. турмуш. тарзини. шак
-
ллантириш,.рухий.комилликка.эришиш,.уларнинг.саломатлигига.тахдид.солувчи.хар.
қандай. зарарли. одатларга. фаол. қарши. тура. оладиган,. мустақил. фикрга. эга. булган,.
катта. ишонч. хамда. мақсад. билан. яшайдиган. фидоий,. юксак. маънавиятли. баркамол.
инсон.этиб.тарбиялаш.каби.устувор.вазифа.туради.
.Соғлом.турмуш.тарзи.узлуксиз.ташкил.этилиши.натижасидагина.инсон.саломатли
-
ги.жисмоний.ва.рухий.қувват.билан.кафолатланади..Бу.жараёнда.мактаб.ва.оиланинг.
ўзига.хос.ўрни.катта.ахамиятга.эга..
.Мактабгача.таълим.муассасаларида.болаларга.дастлабки.шахсий.гигиена.қоидалари.
ўргатиб.борилади..Асосан.уларнинг.онгига.кундалик.режимга.риоя.қилиш,.яъни.эрта
-
лабки. бадантарбия,. ювиниш. тартиби,. овқатланиш. ва. ухлаш. вақтлари. буйича. соғлом.
турмуш.тарзини.ташкил.этиш.элементлари.сингдирилади.
.Бошланғич.таълимда.ўқувчиларга.соғлом.турмуш.тарзи.бўйича.билим.ва.кўникмалар.
150
10
“Атрофимиздаги.олам”,.“Табиатшунослик”.каби.фанларга.киритилган..Унда.берилган.
маълумотлар. ўқувчини. соғлом. бўлиши. учун. зарур. қонун. –. қоидаларга. риоя. этишга.
ўргатади..Бу.эса.уларни.хам.ақлан,.хам.жисмонан.соғлом.қилиб.тарбиялашда.мухим.
ахамият.касб.этади.
.Юқори.синфларда.“Одам.ва.унинг.саломатлиги”фанида.бевосита.инсон.организми,.
ундаги. органлар. ва. уларнинг. ишлаш. механизми,. органларнинг. касалликларга. чали
-
ниши,.унинг.сабаблари.ва.уларнинг.олдини.олиш.чора.-тадбирлари.хақида.билимлар.
берилади.. Ўқувчилар. ўз. саломатлигини. асраб. –. авайлаш,. хар. хил. зарарли. одатларга.
берилмаслик,. жумладан,. тамаки. махсулотларининг. ўпка. ва. нафас. органларига. зиён.
келтириши,. спиртли. ичимликлар. инсон. жигарини,. организмини. нафақат. жисмоний.
жихатдан,. балки. рухий. жихатдан. яроқсиз. холатга. олиб. келиши. хақидаги. билим. ва.
кўникмаларни.кўпгина.мисоллар.ёрдамида.ўрганадилар..Шунингдек.,.соғлом.турмуш.
тарзини.тўғри.ташкил.этиш.учун.нималарга.эътибор.қаратиш.зарурлигини.билиб.ола
-
дилар.
.Назаримда.хозирги.даврда.фарзандларимизни.назорат.қилиш.бироз.оқсаётгандек.
туюлади.. Ўсмирликдан. ўспиринликка. ўтиш. даврида. учрайдиган. психо-физиологик.
ўзгаришлар. сабабли. кўп. ўқувчилар. қайсар. бўлиб,. тақиқланган. ишларни. қилишга.
қизиқиши,. номақбул. ишларни. содир. этиши. сўзимизнинг. тасдиғидир.. Айнан. маз
-
кур. ёшлар. орасида. соғлом. хаёт. кечириш,. чекиш. ва. спиртли. ичимликлар. истеъмол.
қилишнинг. зарарли. оқибатлари,. организм. ўсиш. даврини. бузмаслик,. унга. ортиқча.
юк. бўладиган. ишларни. қилмаслик,. болаларни. кундалик. режимга. риоя. этишга. жалб.
этишга. жиддий. эътибор. қаратиш. зарур.. Афсуски,. кўпинча. айнан. 13-15. ёшларда.
ўқувчиларнинг. чекишга. ружу. қўйиши,. компьютер. ўйинларига. муккасидан. кетиши,.
интернетдан.ёшига.мос.бўлмаган,.тақиқланган.сайтларга.кириши,.ўз.меъёрида.ухла
-
маслиги,.тўғри.овқатланмаслиги.каби.холатлар.унинг.турмуш.тарзига.салбий.таъсир.
кўрсатади,.натижада.уларда.рухий.ва.жисмоний.зўриқиш.пайдо.бўлади..
.Соғлом.турмуш.тарзини.ташкил.этиш.нафақат.таълим.муассасаларида,.балки.бе
-
восита.шахс.шаклланаётган.оилада.хам.тўғри.ривожланган.бўлиши.лозим..Маълумки,.
халқимизда.“Қуш.уясида.кўрганини.қилади”.деган.пурмаъно.мақол.мавжуд,.юқорида.
таъкидланган.фикрларнинг.асосий.замири.оилага.бориб.тақалади..Кўп.холларда.14-15.
ёшдаги.ўқувчининг.ота.–.онаси.боласини.ўқишда.деб.ўйлайди-ю,.унинг.нима.билан.
бандлигини.билмайди..Асосан.ўғил.болаларда.чекиш,.спиртли.ичимликлар.ва.баъзи.
кайф. берадиган. зарарли. махсулотларни. татиб. кўришга. нисбатан. қизиқишлари. анча.
юқори.эканлигига.эътибор.беришмайди..Фарзандида.соғлом.турмуш.тарзини. тарби
-
ялашни. истаган. хар. бир. ота-она. у. тахсил. олаётган. таълим. муассасаси. билан. ўзаро.
хамкорликда. ишлаши,. уларнинг. ёрдамига. таяниши. ва,. энг. мухими,. унинг. келажаги.
порлоқ.бўлишига.ўз.хиссасини.қўшмоғи.лозим.
.Бола.оила.бағрида.шаклланар.экан,.унинг.тарбияси.учун.ота-она.ва.оила.аъзолари.
бирдек.маъсулдирлар..Шоир.Жалолиддин.Румий.“Маснавийи.маънавий”.асарида.ха
-
дисдан.таъриф.келтириб,.ота-она.хақида.шундай.деб.ёзган:
Сенга.кўнгилдир.нечук,.мен.хам.чунон,
Оналарнинг.пойи.остида.–.жинон.
Элга.ота-она.эрмишдир.кўнгил,
Бахтлидир.кўнглини.кўрган.кимса.ул.
. Буюк. шоир. ўз. қарашларида. исломий. тарбияга. таянади. ва. болани. етти. жихатдан.
тарбиялаш.лозимлигини.уқтиради..Бу.-.соғлик.ва.бадан.тарбияси,.ақлий.тарбия,.на
-
151
10
фосат. тарбияси,. ахлоқий. тарбия,. виждоний-. нафсоний. тарбия,. диний. ва. рухий. тар
-
биядир.. Румий. яратган. асарларида. шундай. маънавий. –. ахлоқий. тарбия. сифатлари
-
ни. кўрсатиб. ўтар. экан,. инсонпарварлик,. адолатлилик,. ватанпарварлик,. иймонлилик,.
эътиқодлилик,.қаноат,.донолик,.мехр-оқибат,.яхшилик,.нафс.меъёри,.дўстлик,виждон
лилик,камтарлик,иффат,.ибо-хаёдан.иборат.ғояларни.илгари.суради.
Фойдаланилган.адбиётлар.рўйхати:
1.. “Ўқувчиларни. тарбиялашда. оила,маҳалла,мактаб. ҳамкорлтги. концепцияси”. ..
“Ўқитувчи”,1998.йил
2.. Мўминов.Х..“.Соғлом.турмуш.тарзи-соғлиққа.йўл..Урганч..Мураббий.1996.йил.
3.. Абдураҳмонов. А.. Аҳлоқий. тарбия. ва. миллий. қадриятларимиз.Шарқ. юлдузи..
1990.йил.12.
4.. Щуркова.Н..ценностные.отношения.Воспитание.школьников..№3.1999
Do'stlaringiz bilan baham: |
