16-mavzu: Guruhlar dinamikasi va rahbarlik. Reja: Guruhlar turlari va ular samarasiga ta’sir etuvchi omillar

Guruh normasi
. Tadqiqotchilarning fikriga ko’ra guruhlar tomonidan o’rnatilgan normalar, 
alohida shaxslarning mulkiga va ularning qanday yo’nalishda ishlashi, ya’ni tashkilot maqsadiga 
erishishga xissa qo’shyaptimi yoki aksinchami, shularni hammasini o’z ichiga oladi. Normalar 
guruh a’zolariga ulardan qanday xulq va qanday ish talab qilinishidan dalolat beradi. bu faqatgina 
noformal guruhlarga tegishligina emas, balki formal guruhlarga ham ahamiyati bor. 
Jipslik (birlik)
. Guruh birligi - bu guruh a’zolarining bir-biriga va guruhga moyilligi yoki 
tortishish darajasidir. Yuqori birlashgan guruh - bu shunday guruhki, uning a’zolari bir-biriga qattiq 
moyillik bildirib, o’zlarini bir-birlariga o’xshaydi, deb hisoblaydilar. Birlashgan guruh kollektivda 
yaxshi ishlagani uchun guruh rahbarining yuqori darajasi butun tashkilot samaradorligini oshirishi 
mumkin (agar ularning maqsad va fikrlari bir joydan chiqsa). 
Konfliktliligi
. Yuqorida aytilganidek fikrlarning turliligi ko’pincha guruhlar samarasini 
oshiradi. Lekin bu shuningdek a’zolar o’rtasidagi konflektga ham olib kelishi mumkin. 
Guruh a’zolarining statusi
. Tashkilot yoki guruh a’zolarining statusi quyidagi faktorlarga 
asoslanib belgilanadi: mansab darajasi, mansab nomi, kabinetning joylanishi ma’lumoti, sotsial 
talanti, axborot bilan ta’minlanganligi va malakasi. Guruh qimmati va normasiga qarab bu 
faktorlarning oshishi yoki pasayishiga olib kelishi mumkin. 
Guruh a’zolarining roli
. Guruh ishining samaradorligini aniqlovchi asosiy faktor bo’lib, 
uning har bir a’zosining hulqi, ya’ni o’zini tutishi hisoblanadi. Guruh samarali ishlashi uchun uning 
a’zolari o’zini shunday tutish kerakki, uni maqsadi va sotsial o’zaro birligiga erishsin. 
Bir so’z bilan aytganda eng samarali guruh - bu shunday guruhki uning razmerlari uning 
vazifalariga mos tushadi, uning tarkibida bir-biriga o’xshamaydigan odamlar bor, unng normalari 
tashkilot maqsadlariga erishish va kollektivizm ruxini xosil qilish qaratilgan. Unda konflektlilikning 
sog’lom darajasi mavjud va u yerda yuqori statusli guruh a’zolari ishlaydi.