16-mavzu. Ayirish tizimi kasalliklari, patogenezi va farmakoterapiya asoslari Reja

Tashxisi. Anamnez ma’lumotlari, hayvonni bundan oldin nefrit va nefroz bilan kasallanganligi va xarakterli belgilar (gipertoniya, yurak gipertrofiyasi, siydik zichligining past bo‘lishi, poliuriya, siydikda cho‘kmalarning kam bo‘lishi, kuchsiz albuminuriya) hisobga olinadi.
Qiyosiy tashxisda qandli diabet va zaharli o‘simliklar chaqiradigan poliuriyadan farqlanadi. Qandli diabet paytidagi poliuriyada siydik zichligi baland va tarkibida ko‘p miqdorda qand bo‘ladi. Qandsiz diabetdagi poliuriyada siydik zichligi past bo‘ladi, patologik qo‘shimchalar hosil bo‘lmaydi. Diabetda proteinuriya, uremiya, arterial gipertoniya va buyrak shishlari bo‘lmaydi. Zaharli o‘simliklarni iste’mol qilish oqibatida kelib chiqadigan poliuriya albuminuriya va buyrak etishmovchiligisiz namoyon bo‘ladi.
Davolash buyraklar funksiyasi, yurak-qon tomir tizimining faoliyatini tiklash, uremiya, atsidoz va hazm tizimi buzilishlarini bartarf etishga qaratiladi.
Buyrak faoliyati paranefral novokainli blokada yordamida ta’minlab turiladi. SHishlar paydo bo‘lganda siydik haydovchi dorilar (teofillin, temisal) ishlatiladi.
Atsidoz va toksikozni bartaraf etish uchun vena qon tomiriga 40 % li glyukoza eritmasi (katta hayvonlarga 500 ml gacha) 5-7 kun davomida yuborib turiladi. Bu eritmaga natriy gidrokarbonat ham qo‘shish mumkin. Hazm kanalining buzilishlarida surgi va antiseptik vositalar tavsiya etiladi. Dietoterapiya (oqsilga boy oziqalarni ratsiondan chiqarish, uglevodli oziqalar miqdorini oshirish). Kasal hayvonlar ilik va havosi almashinib turadigan xonalarda saqlanadi.
Profilaktikasi. Nefroz va nefritlar ertachi aniqlanib, ratsional davolanadi. Qator kasalliklar paytidagi intoksikatsiyalar va zaharlanishlarning oldi olinadi.
Pielonefrit (Pyelonephritis) buyraklarning yiringli-nekrotik yallig‘lanishi bo‘lib, buyrak parenximasidan tashqari buyrak jomi, siydik yo‘li va siydik chiqarish kanalini boshqa bo‘limlarining ham patologik jarayonga tortilishi bilan xarakterlanadi. Sigirlar, qisman cho‘chqa va qo‘ylar (asosan urg‘ochi hayvonlar) kasallanadi. Erkak hayvonlar orasida ko‘pincha qarri itlar va xonada yashovchi mushuklar kasallanadi.