15-Mavzu: Tarmoqda ma’lumotlar havfsizligining uskunaviy va dasturiy ta’minoti Reja

 

Kriptografiya bo‘yicha boshlang‘ich ma’lumotlar 

Kriptografiya  haqidagi ma’lumotlarni uning atamashunosligiga oid ayrim 

terminlar mazmunini ochib berishdan boshlaymiz. 

Axborotlarni himoya qilish — bu tarmoqdagi aloqa hamda axborotla rning 

uzluksizligi,  yaxlitligi  va  mahfiyligini  ta’minlovchi  barcha  vosita  va  amallar 

mamuasi  bo‘lib,  nosozliklardan  asrovchi  vosita  va  funksiyalarni  o‘z  ichiga 

olmaydi. Axborotlarni himoya qilish kriptografiya, kriptoanaliz (krip totahlil) va 

kompyuterlarga ruhsatsiz kirishdan saqlash kabi bo‘limlarni o‘z ichiga oladi.  

Kriptografiya – amaliy  matematikaning  bir  bo‘limi  bo‘lib,  axborotlarni 

mazmunini yashirish yoki ruxsatsiz foydalanishdan asrash maqsadida axborotlarni 

bir  ko‘rinishdan  boshqa  ko‘rinishga  o‘tkazish  uchun  mo‘ljallangan  modellar, 

metodlar, algoritm, dasturiy va texnik vositalarni o‘rganadi. 

Kriptosistema —  bu  axborotlarni  kriptografik  almashtirilishini  dasturiy, 

texnik yoki dasturiy-texnik usullar yodamida amalga oshiruvchi tizimdir.