14 Mavzu. Ko‘priklar arxitekturasi Reja: Kо’priklar konstruksiyasi va ularning zamonaviy turlari

Shayton ko‘prik. Ko‘prik Shveysariya Alp tog‘larining Ryoys daryosida torgina dara ustida qurilgan. 1799 yilning 14 (25) sentabrida A. V. Suvorovning Shveysariyaga yurishi chog‘ida rus qo‘shinlari Shayton ko‘prikdan jang bilan o‘tishga erishadilar. Dastlabki ko‘prik 1888 yili butkul yemirilib, qulab tushganligi tufayli uning o‘rniga boshqa, yangisini tiklaganlar.

Kakum National Park dagi osma ko‘prik, Gana. Bu bog‘ning yodda qoladigan, asosiy diqqatga sazovor joyi yerdan 40m tepada osilgan arqon ko‘prik. Bu ko‘prik yakkayu-yagona emas, balki bog‘da shu kabi ko‘priklar soni yettita

bo‘lib, ularning umumiy uzunligi 330m ni tashkil etadi. Sim arqonlar yordamida tutib turiladigan eng birinchi ko‘prik deb AQSh ning Ogayo shtatidagi 300 metrli Uiling–Brijni (1848) aytish mumkin.
Bugungi kunda dunyodagi po‘lat simlarga osilgan eng uzun ko‘prik sifatida AQSh ning Nyu-York shahridagi mashhur Bruklin ko‘prigi (1883) nom qozongan. XX asrning ikkinchi yarmida esa osma ko‘priklarning yana bir – vantli turi paydo bo‘lib, ulardan Norvegiyadagi Stromstrund ko‘prigini keltirishimiz mumkin.
Pontkisillte akvedugi. Bu suv ko‘prigi Buyuk Britaniyaning Reksxem shaharchasida joylashgan. U 1795–1805 yillar orasida qurilib, Ellesmar kanali suvini Di daryosi vodiysi orqali olib o‘tish uchun kerak bo‘lgan. Bugungi kunga kelib Buyuk Britaniyaning eng baland va eng uzun suv ko‘prigi Pontkisillte YuNESKO Butunjahon merosi ob’ekti hisoblanadi.

Akveduk uzunligi 307 metr, eni 3,4 metr, chuqurligi esa 1,60 metrni tashkil etib, ko‘prikning o‘zi cho‘yandan qurilgan va daryo suvlaridan 38 metr tepadan o‘tadi. U boshqa mamlakatlardan keladigan sayyohlar uchun mahalliy diqqatga sazovor me’moriy obidalardan biri bo‘lib qolmoqda.