14-Ma’ruza Mavzu: Dorivor moddalarning kerakli a’zoga yo‘naltirilgan ravishda etkazish tizimlari. Mikrokapsulalar

Fizikaviy usul
dori moddaning zarrachalariga mexanik yo„l bilan qobiq hosil qilishga 
asoslangan. Bu usulga obakilab qobiq hosil qilinishi, to„zg„atib dori moddani mayda 
zarrachalarga aylantirish, aralashmaydigan suyuqliklar yordamida dispergirlash, changitib 
qobiq hosil qilish yo„llari kiradi. 
Eng oddiy usul obakilab qobiq hosil qilinishi. Obakilash qozonda aylanib turgan holda 
dori moddaning kristallari qobiq hosil qiluvchi eritma bilan qoplanadi. Bu usul albatta qobiq 
hosil qiluvchi eritmaning tabiati, konsentratsiyasi, obakilash qozonini aylanish tezligi va 
haroratiga bog„liq. 
Ikkinchi - to„zg„atib dori moddani mayda zarrachalarga aylantirish usuli. Bu usul yog„li 
qobiq va yadrosi qattiq bo„lgan mikrokapsulalarni olinishida ishlatiladi. Buning uchun dori 
moddani yadrosini yog„li bo„lgan qobiq eritmasi yoki qotishmasida osilma tayyorlab keyin uni 
to„zg„atiladi.
Dori moddaning zarrachalari suyuq qobiq bilan o„raladi va erituvchi uchishi yoki qotishi 
natijasida mikrokapsula ham qotib tayyor bo„ladi. 
Dori moddasi qattiq yoki suyuq bo„lgan mikrokapsulani aralashmaydigan suyuqlik 
yordamida dispergirlash usuli bilan olinadi. 

---

3-usul bo„yicha mikrokapsulalarni olishda qobiq hosil etuvchi moddaning eritmasida dori 
modda dispergirlanadi, ya‟ni mayda holatda kiritiladi va shu eritma dispergirlangan dori
modda bilan tomchilab yoki "yolg„on qaynoq yuza" holatida boshqa idishdagi 
aralashmaydigan erituvchiga solinadi. 
Aralashtirgich yordamida dispergirlash davom etib dori modda mayda tomchi-
zarrachalarga aylanadi, keyin sovutiladi va qotiriladi, yog„li muhitdan ajratiladi, yuvib quritiladi.
4-usul suyultirilgan tabaqalarga changitish usuli. 
Dori moddani isitib turib qobiq hosil qiluvchi suvli eritmada eritiladi. Agar erimasa 
emulgirlanadi. Issiq eritmani nasos orqali changituvchi moslamadan kameraga changitgan
holatda /siqilgan havo eki gaz/ ta‟sirida yuboriladi. SHu kameraning tagida sun‟iy siqib 
suyultirilgan poroshok bo„lib, uning ustiga issiq eritmani tomchilari tushadi, qotib ular 
kameradan mikrokapsula bo„lib yig„gichga o„tadi. Agar dori modda suyuq bo„lsa, u eritiladi 
yoki emulgirlanib qobiqhosil qiluvchi bilan isitgan holda, shu issiq eritma forsunka orqali 
kraxmal ustiga changitiladi, ya‟ni suyuq mikrokapsula kraxmal ustiga tomib, uning zarrachalari 
bilan qoplanadi va tezda qotadi.