13-мавзу. Саноат ишлаб чиқаришида баҳо ва баҳолаш

Олигополия шароитида эса алоҳида ишлаб чиқарувчилар (сотувчилар) бир-бирига боғлиқ бўлганликлари сабабли баҳоларни мустақил белгилашга ботина олмайдилар. Фақат баҳо белгилашда яширинча келишишлари мумкин.

18.Товарлар баҳосининг шаклланиши

• корхонанинг баҳо хусусидаги ўз нуфузи (имиджи);
• корхонанинг бозордаги улуши;
• корхонанинг реклама динамикаси;
• корхонанинг маҳсулот нуфузи (имиджи);
• рақибнинг баҳо хусусидаги нуфузи;
• рақибнинг бозордаги улуши;
• рақибнинг реклама динамикаси;
• рақибнинг маҳсулот нуфузи;
• келажакда мижозларни мулжаллаш;
• талаб омиллари;
• харажат омиллари;
• рақобат омиллари;
• сотувчиларнинг баҳони шакллантириши

19.Баҳонинг турлари

Баҳолар товар-пул муомаласининг шакли ва сотиладиган маҳсулот турига кўра фарқланади:

• улгуржи баҳолар. Улар фирмалар ўз маҳсулотларини катта ҳажмда бошқа фирмаларга ёки воситачиларга ва улгуржи савдо ташкилотларига сотаётганлирида қўлланилади. Улгуржи баҳо корхоналарга ишлаб чиқариш харажатларини қоплашни, зарур фойда олишни таъминланиши зарур;
• чакана баҳолар. Улардан товарларни бевосита истеъмолчиларга сотишда фойдаланилади. Бу баҳоларга давлат савдоси, хусусий мулк эгалари дўконлари ва бозорда юзага келаётган баҳолар киради. Чакана баҳо даражаси аҳолининг реалдаромадлари билан белгиланади.
• харид баҳолари қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг давлат томонидан сотиб олинишида ишлатилади.
• дунё баҳолари халқаро савдо муносабатларида қўлланилади.

20.Маҳсулотнинг maksimal (энг юқори), minimal (энг паст) ва объектив баҳоси

Ишлаб чиқарган маҳсулотни сотиш учун музокараларга тайёргарлик кўриш мобайнида тадбиркор энг аввало, ўзи учун мақбул бўлган баҳо кўрсаткичларини аниқлашга ҳаракат қилади. Шу мақсадда у баҳони учга ажратади. Яъни maksimal (энг юқори), minimal (энг паст) ва объектив баҳо.