13-Mavzu. Qishloq xo’jaligida baholarning shakllanishi va baholar tizimini takomillashtirish

13.3. Bozor sharoitida baholar shakllanishini takomillashtirish

• Davlatning agrosanoat majmuini rivojlantirishga qaratilgan baho va moliya-kredit siyosati eng avvalo quyidagi muhim masalalarni hal qilishga qaratilgan bo’lishi kerak:

• mamlakat oziq-ovqat mahsulotlari bilan o’z-o’zini ta’minlashni rag’batlantirish va oziq-ovqat xavfsizligiga erishish;
• sanoat va qishloq xo’jaligi o’rtasida ekvivalent munosabatlarga erishish;
• qishloq xo’jaligiga agosanoat majmuasi birligi va uning sferalari monopoliyasining salbiy ta’sirini pasaytirish;
• qishloq tovar ishlab chiqaruvchilarini kengaytirilgan takror ishlab chiqarishni ta’minlaydigan darajada daromadga ega bo’lishini qo’llab quvvatlash;
• ishlab chiqarish samaradorligini o’stirishda, mehnat unumdorligini oshirishda, fan-texnika taraqqiyoti yutuqlaridan foydalanishga ko’maklashish;
• mamlakat ichida yagona iqtisodiy makonni vujudga keltirish, yaqin va uzoq xorij bozorlariga chiqish.

Bozor iqtisodiyotida baho munosabatlari quyidagi tamoyillarga asoslanishi mumkin:

• erkin baholarning davlat boshqaradigan baholar bilan qo’shilib ketishi;
• talab va taklif ta’siri ostida muvozanat bahosining vujudga kelishi;
• qishlok xo’jaligi mahsulotlari bahosining va qishloq xo’jaligiga yetkazib beriladigan sanoat mahsulotlari bahosi bilan ekvivalentligini ta’minlash;
• taklif bahosini hisoblashda me’yoriy usullardan foydalanish;
• tovar ishlab chiqaruvchilarni kengaytirilgan takror ishlab chiqarishni amalga oshirish uchun yetarli darajada daromad bilan ta’minlash;
• qishloq xo’jaligi ishlab chiqarish xarajatlarini qisqartirish va uning samaradorligini oshirish;
• mahsulot sifatiga va uni sotish muddatlariga qarab baholarni tabaqalantirish;
• qishloq xo’jaligida fan-texnika taraqqiyotini rag’batlantirish;
• moliya-kredit munosabatlari va baholarning aloqadorligini optimallashtirish.