13 mavzu. Mintaqaviy va xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik hamda Markaziy Osiyoda mintaqasida barqarorlikni mustahkamlashda O’zbekistonning o’rni

“IJTIMOIY VA GUMANITAR FANLAR”
KAFEDRASI
TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
«O’ZBEKISTONNING ENG YANGI TARIXI»

13 mavzu. Mintaqaviy va xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik hamda Markaziy Osiyoda mintaqasida barqarorlikni mustahkamlashda O’zbekistonning o’rni

13 mavzu. Mintaqaviy va xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik hamda Markaziy Osiyoda mintaqasida barqarorlikni mustahkamlashda O’zbekistonning o’rni

Reja:

Reja:

• 1.O‘zbekistoning mintaqadagi geosiyosiy va geoiqtisodiy o‘rni.
• 2.O‘zbekistonning yirik xalqaro tashkilotlar bilan aloqalari.
• 3.Markaziy Osiy mintaqasida barqarorlikni ta’minlashda
• O‘zbekistonning ishtiroki.

O‘zbekistonning mintaqadagi geosiyosiy va geoiqtisodiy o‘rni.
O‘zbekiston xalqaro aloqalarni yo‘lga qo‘yish nuqtai nazaridan va o‘z taraqqiyot istiqbollari jihatidan qulay jo‘g‘rofiy-strategik imkoniyatlarga ega. Xususan, Yevropa bilan Osiyoni bog‘laydigan yo‘llar Markaziy Osiyodan, uning o‘rtasida joylashgan O‘zbekistondan o‘tadi. O‘zbekiston – mintaqaning barcha mamlakatlari bilan chegaradosh bo‘lgan Markaziy Osiyodagi yagona davlat hisoblanadi.
Markaziy Osiyoda jo‘g‘rofiy-siyosiy jihatdan markaziy o‘rin tutgan O‘zbekiston ushbu mintaqada kuchlar nisbati va muvozanatini saqlash, barqarorlikni ta’minlash hamda mustahkamlash imkoniyatlariga ega. O‘zbekiston Markaziy Osiyoning transport, energetika, suv tizimi markazida joylashgan. Aholi soni, ilmiy-texnikaviy salohiyatlari jihatidan mintaqada etakchi o‘rinda turadi. Tabiiy iqlim sharoiti qulay, ulkan mineral xom ashyo zaxiralari va strategik materiallarga ega, dehqonchilik madaniyati rivojlangan, oziq-ovqat bilan o‘zini ta’minlashga qodir.
O‘zbekiston sanoatning bazaviy va zamonaviy tarmoqlariga ega, o‘zini neft, gaz va rangli metallar bilan ta’minlabgina qolmay, ularni eksport qilish imoniyati ham bor. Oltin zaxiralari bo‘yicha O‘zbekiston dunyoda to‘rtinchi o‘rinda turadi (JAR, AQSH va Rossiyadan keyin). Paxta tolasini eksport qilish bo‘yicha esa O‘zbekiston AQSH va Hindistondan keyin uchinchi o‘rinda egallaydi.Tabiiy gaz qazib olish bo‘yicha mamlakatimiz yirik 20 talik tarkibiga kiradi. Strategik xom ashyo hisoblanuvchi uran qazib olish bo‘yicha O‘zbekiston dunyoda ettinchi o‘rinda turadi (Avstraliya, Qozog‘iston,Rossiya, Kanada, JAR va Ukrainadan keyin).
.
O‘zbekistonning jahonga mashhur boy madaniy-ma’naviy merosi insoniyat tamaddunida yetakchi o‘rin egallaydi. Shu bilan birga, bir qator, jumladan, quyidagi noqulayliklar ham bor. Bular:
1

• O‘zbekiston Fors ko‘rfazi, Kaspiy dengizi havzasi va Torim (Uyg‘uriston) havzasining neft va gazga juda boy konlari joylashgan yarim xalqaning strategik markazida joylashgan. Shu boisdan, butun dunyo enregiya taqchilligi sharoitida yirik davlatlarning manfaatlari bir-biri bilan kelisha olmasligi kuzatilmoqda.

2

• O‘zbekistonni etnik, demografik, iqtisodiy, siyosiy va boshqa muammolar yuki ostida qolgan mamlakatlar qurshab turibdi (Xususan, Afg‘oniston muammosi).

3

• Suv resurslarining cheklanganligi, ekologik muammolar, Orol fojiasi ham mamlakatimiz uchun noqulay omillardir.

4

• To‘g‘ridan-to‘g‘ri dengiz portlariga chiqish imkoniyatining yo‘qligi ham ana shunday muammolar sirasiga kiradi.

5

• “Shunga qaramay, O‘zbekiston qo‘shni va yaqin mamlakatlar bilan o‘zaro manfaatli aloqalarni yo‘lga qo‘yishga intilmoqda va bu davlatimiz tashqi siyosatining asosiy tamoyillarini tashkil etadi.