konferensiyasida Osiyo xalqlari o‘rtasida xalqaro munosabatlarga asos qilib
olingan) amal qiladi. (qarang: Xitoy mavzusi).
J. Neru SEATO va SENTO bloklarining tuzilishini qoraladi. U bir qancha mahalliy
janjallarni tinchitishda o‘z hissasini qo‘shdi.
Sovet davlati Hindistonga 60 dan ortiq sanoat korxonalarini qurishda yordam
berdi. Harbiy texnika bilan ta’minladi.
Qo‘shilmaslik harakatining rahbarlaridan biri va «olti mamlakat guruhi»
a'zosi bo‘lmish Hindiston qurollanish poygasini to'xtatishga, qurolsizlanishga,
yadro urushi xavfini yo‘q qilishga, kosmosni harbiylashtirishga yo‘l qo'ymaslikka,
yangi xalqaro iqtisodiy tartib o‘rnatishga qaratilgan muhim takliflar bilan bir necha
bor xalqaro maydonga chiqdi.
Hindiston Hind okeanini tinchlik zonasiga aylantirish yo‘lidagi kurashga
salmoqli hissa qo‘shdi. AQSHning Diyego-Garsiya harbiy oroliga bazasini
joylashtirishiga qarshi chiqdi.
Yangi mustamlakachilikka, irqiy kamsitish va
aparteidga qarshi faol kurashib keldi. Hindiston Janubiy Osiyo mahalliy hamkorligi
uyushmasi (SAARK) faoliyatida ishtirok etmoqda. Shri Lanka va Janubiy
Osiyodagi ahvolni yaxshilashga muhim hissa qo‘shmoqda.
0‘zbekiston bilan Hindiston o‘rtasidagi aloqalar mustaqillikdan oldin ham
ancha rivojlangan edi. 0‘zbekiston mustaqilligidan keyin bu aloqalar yangi
bosqichga ko‘tarildi. Ikki mamlakat o‘rtasidagi munosabatlarning
rivojlanishida
0‘zbekiston Prezidenti Islom Karimovning mustaqillik arafasidagi Hindistonga
tashrifi katta ahamiyatga ega bo‘ldi. Sho'rolar zamonidagi mavjud tamoyillarni
buzib, Hindiston bilan mustaqil hamkorlikni kengaytirishga birinchi bo‘lib kirishdi.
Natijada Hindiston bilan 0‘zbekiston o‘rtasida birinchi marta teng huquqli
mamlakatlar kabi iqtisodiy, savdo, ilmiy-texnikaviy, madaniyat, sog‘liqni saqlash,
fan, texnika, turizm, sport va ommaviy axborot sohasida hamkorlik qilish
to‘g‘risida bitimlar tuzildi.
Hindiston
yordami bilan Toshkent, Buxoro va Samarqandda zamona- viy
mehmonxonalar qurildi. Respublikamizga uskunalar va boshqa xil tovarlar xarid
qilish uchun 1993-yilda Hindiston 10 mln. dollar mablag‘ ajratdi.
1993 -yil may oyida Hindiston Bosh vaziri Narasimxo Rao 0‘zbekis- tonga
rasmiy tashrif buyurdi. Oziq-ovqat, yengil sanoat,
zargarlik buyumlari ishlab
chiqarish, havo yoilarini ochish, yangi zamonaviy mehmonxonalar qurish bilan
shug‘ullanuvchi hind-o‘zbek qo‘shma korxonalarini ochish haqida 10 ta bitim
tuzildi. Undan tashqari hind firmalari respublikamizdagi sheriklari bilan jami 100
mln. dollarlik mahsulot yetkazib berish bo‘yicha 15 ta savdo shartnomasiga imzo
chekishdi.
0‘zbekistonda dori-darmon ishlab chiqarishda hindlar katta yordam
ko‘rsatmoqda. Buning uchun Surxondaryoda maxsus qo‘shma
korxona tashkil
etildi. 0‘zbekiston FAning yigirmadan ortiq ilmiy-tadqiqot instituti Hindistondagi
sheriklari bilan hamkorlik qilmoqda.
«0‘zbeksanoat» davlat assotsiatsiyasi Hindistonning «Xabar grup» firmasi bilan
yiliga 4000 tonna ip-kalava ishlab chiqaradigan korxona qurdi. Hindistonning
«Modi», «Rotan», «Shri eksport» va boshqa firmalari 0‘zbekistonda katta obro‘
qozondi.
2005-yil aprel oyida Islom Karimov rasmiy tashrif bilan Hindistonda bo‘ldi.
2004-yilda Hindiston bilan 0‘zbekiston o‘rtasida tovar ayirboshlash 150 mln.
dollarga yetdi. 1993-yildan beri 800 ga yaqin o‘zbek mutaxassislari axborot
texnologiyalari, bank ishi, kichik biznes yo‘nalishlari bo‘yicha Hindistonda ta’lim
olishdi. Ikki mamlakat o‘rtasidagi iqtisodiy va madaniy aloqalarni rivojlantirish
uchun 45 ta shartnoma imzolangan.
Shunday qilib, Hindiston —
hozirgi kunda metall quyish, to‘qimachilik,
mashinasozlik, tog‘-kon ishlari, neftni qayta ishlash, elektronika, ximiya sanoati
tez rivojlanayotgan mamlakat. U 2004-yilda 12,5 mlrd. dollarlik axborot
texnologiyalarini xorijga eksport qildi.
Yalpi ichki mahsulotning 30 foizi qishloq xo‘jaligiga to‘g‘ri keladi. Hin-
diston g‘alla bilan o‘zini o‘zi to‘la ta’minlaydi. Sholi
yetishtirishda dunyoda
ikkinchi o'rinda turadi. Turli texnik ekinlarini katta miqdorda yetishtiradi. Lekin
mamlakat janubida millionlab odamlar qashshoqlikda yashaydi. Eng muhim
muammo — inflatsiyaning kuchayishi va tashqi qarzning o‘sishidir.
