13-мавзу Агрокимёнинг экологик муаммолари

2. Такомиллашмаган технология билан ташилиши ва ифлосланиш; 3. Ўғитларни сақлаш даврида махсус омборхоналар йўқлиги ўғит сифатини бузилиши ва табиатни ифлослантириши;

• 1. Заводларда тайёрланаётган минерал ўғитларнинг 70-80% қопланмаган ҳолда ишлаб чиқарилади. Уларни ташиш махсус техникалар билан амалга ошириш талаб этилади.
• 2. Омборхонагача ва далагача ўғитни транспортлаш натижасида 4 %гача ўғит йўқотилиши тупроқ – муҳитни ифлослантириши аниқланган.
• 3. Республикамиз бўйича ишлаб чиқарилган минерал ўғитни 79,6 % омборхоналарга жўнатилади. Нотўғри сақлаш натижасида ўғит сифати ва ифлосланиш содир бўлади..

Ўғитлар исрофгарчилиги

• Ўғитлар маълум даражада гигроскопиклик хусусиятига эга. Шу боис улар махсус нам ўтказмайдиган полиэтилен халталарда сақланиши ва ташилиши лозим.
• Тайёр ўғитларни ташиш, сақлаш ва тупроққа киритишдаги исрофгарчилик, тахминан, 10-15% ни ташкил қилади.
• Ўғитларни исроф бўлиши уларни сақлаш усули билан узвий боғлиқ: махсус омборларда бу катталик 2,5% ни ташкил этса, очиқ-сочиқ холатда сақланганда – 11,1% гача етади.
• Ўғитлар вагондан тўғридан-тўғри омборга туширилса, нобудгарчилик “вагон-автоулов-омбор” занжиридагига нисбатан 2-2,5 марта камаяди.
• Ўғит сочиш мосламаларини тўғри созлаш ўғитлар исрофгарчилигини камайтиради.

Азотли ўғитларни саклаш ва қўллашда камайиши

• Атмосфера ҳавоси таркибини ўзгариши

• Азотли ўғит

• NН3

• N2О

• N2

• 15-30%
• камайиши

4. Ўғит қўллаш даврида агротехник тадбирларни нотўғри қўлланилиши (қўллаш муддати, қўллаш усули, ўғит меъёри ва.б.);

• Атмосфера ҳавоси таркибини ўзгариши ва сўғориш эрозияси

Денитрификация таъсирида ўғитлар таркибидаги азотнинг исроф бўлиши (%)

Ўғит тури	Исроф бўладиган азот миқдори
	ўртача	Қуйи ва юқори чегараси
NH4SO4	22	9-47
NH4OH	14	10-22
NH4NO3	27	11-48
KNO3	22	11-29
NaNO3	36	26-49
Ca(NO3)2	20	10-39
CO(NH2)2	27	14-50
Ўртача	24	9-40