13. 1§. Лойиҳани жойга кўчириш элементларини ҳисоблаш усуллари

13.10-шакл. Берилган нишабликдаги текисликни жойга кўчириш.

Сўнгра берилган текисликнинг керакли нуқталарига ўрнатил­ган рейкалар ҳолати шу саноққа келтирилади.

Рейканинг энг пастки қисми лойиҳавий текисликда жойлашган бўлиб, жойда қозиқ билан маҳкамланади. Кейинги вақтларда берил­ган нишабликдаги текисликни жойга кўчиришда лазер асбобларидан кенг фойдаланилмоқда.
Отметкани монтаж горизонтига узатиш. Бу жараён ҳам юқоридаги каби рулетка ва иккита нивелирда амалга оширилади (13.11-шакл).



13.11-шакл. Отметкани монтаж горизонтига узатиш.

Монтаж горизонтида жойлашган М нуқтанинг отметкаси Н_М қуйидагича ҳисобланади[14]:

Н_М = H_Rp+ a₁+ (в₂ - в₁ ) – а₂, (13.16)

бу ерда,H_Rp–репер отметкаси;а₁,а_2– рейкадан олинган саноқлар;

b₁,b₂ – рулеткадан олинган саноқлар.


13.8-§. Иншоотлар ўқларини ва нуқталарини режалаш усуллари

Бино ва иншоотларнинг асосий ўқларини режалаш бино турига, ўлчаш шароити ва талаб қилинган аниқликка боғлиқ бўлган ҳолда, турли хил усулларда амалга оширилиши мумкин. Қутбий ва тўғри бурчакли координаталар, бурчак кесиштириш, ёпиқ учбурчак усуллари, шулар жумласидандир.

Қутбий координаталар усули, асосан лойиҳани жойга кўчи­ришда полигонометрия пункти мавжуд бўлган ҳолатда қўлланилади. Лойиҳавий С нуқтанинг жойдаги ҳолати лойиҳавий  бурчак ва лойиҳавий S масофани ясаш билан аниқланади. Лойи­ҳавий қий­мат­лар ва S тескари геодезик масала ечиш орқали аниқланади:
 = _AВ _AC$; ;tg_AC = .

Бу ерда,А пункт координаталариХ_А, У_А;АВ томон дирекцион бурчаги _АВ; С нуқта координаталари Х_с , У_с лойиҳада берилган.

Тўғри бурчакли координаталар усули. Бу усул асосан қурилиш майдонида қурилиш тўри мавжуд бўлган ҳолларда қўлланилади. Тўрнинг яқин пунктидан координата орттирмалари Х ва У ҳисобланади ва белги марказидан тўр бўйлаб абцисса ёки ордината ўлчаб қўйилади (13.12-шакл). ТопилганР нуқтага теодолит ўрнатилади ва тўр томонига нисбатан тўғри бурчак ясалади. Перпендикуляр бўйлаб иккинчи орттирма ўлчаб қўйилади ва топилган С нуқта маҳкамланади.