13- mavzu: O’zbekiston milliy hisoblar tizimi – iqtisodiy statistikaning uslubiy negizi (4-soat)

IV. Daromadlarni pul formada qayta taqsimlash hisoblamasi

Foydalanish	Resurslar
Joriy transfertlar (to‘lan- gan) Ixtiyordagi daromad (1+2-3)	Birlamchi daromadlar qol- dig‘i Joriy transfertlar (olingan)
Jami foydalanilgan	Jami resurslar

Bu hisoblama daromadlarni pul formada qayta taqsim- lanishini ifodalashga mo‘ljallangan. Hisoblamalarning bosh- lang‘ich moddasi — avvalgi hisoblamaning balanslashtiruvchi moddasi yoki birlamchi daromadlar qoldig‘i. Daromadlar MHTda transfert deb nomlangan qayta taqsimlash to‘lovlari yordamida qayta taqsimlanadi.

Transfertlar — tovarlar, xizmatlar, aktivlar yoki mulk- chilik huquqlarining bir tomonga harakati, ikkinchi tomonga uning qiymatiga teng bo'lgan ekvivalent oqimlarini ifodalovchi operatsiyalar bo‘lib hisoblanadi.

Transfertlarning joriy va doimiy turlari mavjud bo‘lib, ular natural formada bo‘lishi mumkin. Daromadlarni qayta taqsimlash hisoblamasida transfertlar joriy pul formada qayd etiladi: .

• 
  daromadlar va mulk huquqiga joriy soliqlar;
  
• 
  ijtimoiy sug‘urtaga ajratmalar;
  
• 
  ijtimoiy to‘lovlar;
  
• 
  sug‘urta mukofotlari va to'lovlari;
  
• 
  boshqa qayta taqsimlashlar (jarimalar, ustamalar, xayrli ishlar va h.k.
  

Hisoblamaning balanslashtiruvchi moddasi bo‘lib, ixtiy­ordagi daromad hisoblanadi. Bu ko‘rsatkich ham yalpi, ham sof asosda, (asosiy kapital iste’molini e’tiborga olingan holda) hisoblanishi mumkin.

Iqtisodiyotning barcha sektorlari tomonidan olingan ixti­yordagi daromadlar yig‘indisi, ixtiyordagi miiliy daromad (yalpi yoki sof)ga teng bo‘ladi va u MHTning muhim agregati hisoblanadi.

Yalpi ixtiyordagi miiliy daromad (YalMD) yalpi miiliy daromaddan xorijdan olingan joriy tarnsfertlar qoldig‘idan katta bo‘ladi.

V. Ixtiyordagi daromaddan pul formada foydalanish hisoblamasi

Foydalanish	Resurslar
Joriy transfertlar (to'langan) Ixtiyordagi daromad (1+2-3)	Birlamchi daromadlar qoldig'i Joriy transfertlar (olin­gan)