13- маъруза: Ўзгармас ток машиналарида якор реакцияси, якор реакциясини хисоблаш

Якор рекцияси таъсирида коллектор пласитналари орасидаги кучланиш ўзгаради унинг ўзгариши қуйилаги ифодалар ёрдамида аниқланади:

• Якор рекцияси таъсирида коллектор пласитналари орасидаги кучланиш ўзгаради унинг ўзгариши қуйилаги ифодалар ёрдамида аниқланади:

бу ерда: Вмах - энг катта индукция; В - хаво бўшлиғидаги магнит майдон индукцияси; Uн - номинал кучланиш; К- коллектор пластина-ларининг сони; 2р - қутблар сони; в - қутб ўзагининг эни; α- қутб бўлинмасининг коэф-фициенти.

бу ерда: Вмах - энг катта индукция; В - хаво бўшлиғидаги магнит майдон индукцияси; Uн - номинал кучланиш; К- коллектор пластина-ларининг сони; 2р - қутблар сони; в - қутб ўзагининг эни; α- қутб бўлинмасининг коэф-фициенти.

Магнит майдон формасини ўзгармаслигини ва коллектор пластиналари орасидаги кучланишни белгиланган чегарадан ортиб кетмаслигини таъминлаш учун ўзгармас ток машиналарида ком-пенсацияловчи чўлғамлар қўлланилади. Компен-сацияловчи чўлғамлар хосил қилган магнит май-дон ёрдамида якор реакциясини тўлиқ комп-енсациялаш мумкин.

Ўзгармас ток машиналирда коммутация жараёни

Ўзгармас ток машиналирда коммутация жараёни

Ўзгармас ток машиналарининг якор чўлғамидаги секцияларнинг бир параллел тармоқдан иккинчи параллел тармоққа ўтиши ва ундан оқаётган токнинг йўналишини ўзгаришига коммутация жараёни деб аталади. Коммутация жараёнида секциялар чўткалар орқали қисқа туташтирилади. Қисқа туташтирилган секциялардаги якор токи чўткалар ёрдамида ташқи занжирга узатилади ёки қабул қилинади. Ўзгармас ток машинасининг коллектори билан чўтка орасида бўлиб ўтадиган ходисалар коммутация жараёнига ва машинанинг ишига катта таoсир кўрсатади. Умуман коммутация жараёни яхши ўтаётган ўзгармас ток машиналарининг чўткаси билан коллектори орасида кучсиз учқун бўлиши мумкин. Чунки кучли учқунлар чўтка ва коллектор юзаларини бузади ва электр машинасининг узоқ муддат ишлашини таoминламайди. Электр машинлардаги учқунланиш сабабларини электромагнит ва механик сабабларларга бўлиш мумкин.