12-Mavzu: Turli yo‘l sharoitlarida avtotransport vositalarini boshqarishga o‘rgatish

Tog‘li yo‘llarda avtomobilni boshqarish

• Tog‘li yo‘llar boshqa yo‘llarga qaraganda tepalikka ko‘tarilish va tushishlar, keskin burilishlar, ko‘rinish masofasining juda cheklanganligi, yo‘lning bir tomonini jarlik tashkil etishi, tosh va qorlar ko‘chishi ehtimolining yuqoriligi, yog‘ingarchiliklar oqibatida yo‘l qoplamasining sirpanchiq tuproq bilan qoplanib qolishi mumkinligi kabi belgilari bilan ajralib turadi.

Bunday sharoitda haydovchidan, birinchi navbatda, yo‘l harakati qoidalariga to‘liq amal qilish va avtomobilni boshqarishda yuqori mahorat talab etiladi.

• Bunday sharoitda haydovchidan, birinchi navbatda, yo‘l harakati qoidalariga to‘liq amal qilish va avtomobilni boshqarishda yuqori mahorat talab etiladi.
• Agar yo‘l balandlikka ko‘tariladigan qiyalik bo‘lsa, haydovchi pastroq uzatmada avtomobilni tezlashtirib borib, bu balandlikdan o‘tib olishi kerak. Agar bu uzatmada dvigatelning quvvati yetmay qolsa, past pog‘onaga zudlik bilan o‘tib olish kerak
• Past qiyalikka tushayotgan g‘ildiraklarning yo‘l bilan ilashish koeffitsiyenti kamayadi, bu esa, o‘z navbatida, avtomobil turg‘unligining kamayishiga olib keladi. Tormoz berayotganda ilashmani ajratmaslik kerak.

Dovonlarda va boshqa yo‘llarda ham haydovchining ishini og‘irlashtiradigan sharoitlardan biri–bu burilishlardir. Avtomobil kichik radius egriliklarida harakatlanayotganida markazdan qochma kuch hosil bo‘ladi va u avtomobilning yonga sirpanib yoki ag‘anab ketishiga ham olib kelishi mumkin.

• Dovonlarda va boshqa yo‘llarda ham haydovchining ishini og‘irlashtiradigan sharoitlardan biri–bu burilishlardir. Avtomobil kichik radius egriliklarida harakatlanayotganida markazdan qochma kuch hosil bo‘ladi va u avtomobilning yonga sirpanib yoki ag‘anab ketishiga ham olib kelishi mumkin.
• Agar yo‘l sirpanchiq bo‘lsa, sirpanib ketish ehtimoli yanada ortadi. Burilishlarga yaqinlashayotganda haydovchi harakat tezligini sirpanib ketish sharti bo‘yicha bo‘lgan chegara tezligidan pasaytirib harakatlanishi kerak. Rulning burilish burchagini asta-sekin ko‘paytirib borib, burilishning yarmiga kelganda yana tezlikni oshira boshlashi mumkin