12-Mavzu: Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalar nutqining kommunikativ vosita sifatida rivojlanishi

Ko’rsatkichlar.
4-5 yosh.
Tafakkur	Ko’rgazmali obrazli
Nutq	Faol nutqni tugashi, fikrini ifodalashga o’rganish.
Bilish jarayonlarining ixtiyoriyligi	Diqqat va xotira ixtiyorsiz; o’yinda ixtiyoriy yodda olib qolish rivojlana boshlaydi.
Fiziologik noqulaylik	Noqulaylikka nisbatan ta`sirchanlikni kamayishi.
Bilish obyekti	Bevosita idrok qilinmaydigan predmet va hodisalar.
Bilish uslubi	Kattalarning hikoyasi, eksperiment.
Muvaffaqiyat sharti	Kattalarning dunyoqarashi va yaxshi rivojlangan nutq.
Muloqot shakli	Vaziyatdan tashqari ishchi.
Tengdoshlar bilan munosabat	Syujetli o’yinlarda sherik sifatida qiziq.
Kattalar bilan munosabat	Axborot manbai.
Nizolar	Mavjud yemas.
Emotsiyalar	Birmuncha tekis, nazorat qilishga harakat qiladi.
O’yin faoliyat	Tengdoshlar bilan jamoaviy; rolli dialog, o’yinli vaziyat.

Maktabgacha yosh davridagi bolalarning psixologik hususiyatlari.

Ko’rsatkichlar	5-6 yosh
Tafakkur	Ko’rgazmali – obrazli, obrazli-sxematik tafakkur shakllanishning boshlanishi.
Nutq	Nutqning rejalashtiruvchining funktsiyasini shakllanishi.
Bilish jarayonlarining ixtiyoriyligi	Maqsadga muvofiq yodda olib qolishning rivojlanishi.
Fiziologik noqulaylik	Noqulaylikka nisbatan tahsirchanlikni kamayishi.
Bilish obyekti	Bevosita idrok qilinmaydigan predmet va hodisalar, ahloqiy me`yorlar.
Bilish uslubi	Kattalar va tengdoshlar bilan muloqot, mustaqil faoliyat, eksperiment.
Muvaffaqiyat sharti	SHaxsiy keng dunyoqarash yaxshi rivojlangan nutq.
Muloqot shakli	Vaziyatdan tashqari ishchi, vaziyatdan tashqari-shaxsiy.
Tengdoshlar bilan munosabat	Qiziqishning o’yindagi sherik sifatida chuqurlashuvi, muloqotdagi xohishlar.
Kattalar bilan munosabat	Axborot manbai suhbatdosh.
Nizolar	Mavjud emas.
Emotsiyalar	Optimistik bir tekis kayfiyat.
O’yin faoliyat	O’yin mazmunini murakkablashtirish, uzoq o’yinli birlashuv.

Maktabgacha yosh davridagi bolalarning psixologik xususiyatlari.

Ko’rsatkichlar	6-7 yosh
Tafakkur	Mantiqiy tafakkur elementlari ko’rgazmali- obrazli tafakkur asosida rivojlanadi.
Nutq	Ichki nutqning rivojlanishi.
Bilish jaaryonlarining ixtiyoriyligi	Ixtiyoriylikning harakat qilish va o’zlashtirish jarayonini konsentratlash sifatida shakllanishining boshlanishi.
Fiziologik ta`sirchanlik	Individual, ko’pchilikda past darajada.
Bilish obyekti	Predmet va hodisalar o’rtasidagi sabab-oqibatli bog’lanish.
Bilish usullari	Mustaqil faoliyat, kattalar va tengdoshlari bilan bilishga oid muloqot.
Muvaffaqiyat sharti	Shaxsiy keng dunyoqarash, biror bir ishdagi bilim.
Muloqot shakli	Vaziyatdan tashqari-shaxsiy.
Tengdoshlar bilan munosabat	Suhbatdosh, faoliyatdagi sherik.
Kattalar bilan munosabat	Emotsional qo’llab-quvvatlash manbasi.
Nizolar	7 yoshlarda-inqiroz, ijtimoiy rolning almashiniish
Emotsiyalar	Oliy hisslarning rivojlanish.
O’yin faoliyati	Uzoq o’yinli birlashuv; o’z xulq-atvorni rolga muvofiq ravishda moslashtira olish ko’nikmasi.

Kichik maktabgacha yosh davridagi bolalarning psixologik xususiyatlari (tayyorlov guruhi)

Nazorat yuzasidan savollar:

• Nazorat yuzasidan savollar:
• 1. Muloqot bu?
• 2. Kognitiv rivojlanish bu?
• 3.Nutq bu?
• 4. “Men” konseptsiyasining vujudga kelishi qanday o’zgarishlarda aks etadi?
• 5. Bolalarda effektiv holatlarga berilish sabablari?
• 6. Situativ nutq bu?
• 7. Nosituativ nutq bu ?
• 8.Noverbal muloqot bu?

Foydalanilgan adabiyotlar:

• Foydalanilgan adabiyotlar:
• 1.M.G. Davletshin va boshqalar “Yosh davrlar va pedagogik psixologiya”.TDPU, T.: 2004
• 2.Nishonova Z.T., Alimova G.K. “Bolalar psixologiyasi va uni o‘qitish metodikasi”.TDP’U, T.: 2005
• 3.E.E. Sokolova “Psixologiya razvitiya cheloveka” Rossiya. M.:2001
• 4.Nishonova Z.T., Alimova G.K. M.X.Asranbayeva “Bolalar psixologiyasi va uni o‘qitish metodikasi”.TDPU, T.:2017