12-ma’ruza. Kiritish-chiqarishni boshqaruv tizimi. Reja

Kompyuter klaviaturasi sirlari.

K ompyuter klaviaturasi yozuv mashinkasining old qismiga o’xshaydi, u xarflar raqamlar, va belgilar tushurilgan klavishalar yig’indisidan iborat.
Lekin shu erda o’xshashlik tugaydi. Yozuv mashinasi klavishasi xudi mexanizm singari kerakli klavisha bosilganda qog’ozda tegishli simvol paydo bo’ladi.
Kompyuter klaviaturasi undan murakkabrok tuzilishga egadir. Bu erda klavishalar elektron signallarni uyg’otadi. Klavishalar joylashishini va ketma-ketligini fiksatsiyalaydi. Keyinchalik kompyuter bu signallarni qabul qilib oladi.
Birinchi shaxsiy kompyuterlar ishlab chiqarila boshlaginidan beri IBM firmasi uch xil klaviatura ishlab chiqdi. Micrasoft kompaniyaisi yana birtta yangi klaviatura turi ishlab chiqdi. Ular shu qurilma ishlab chiqaruvchi barcha kompaniyalar uchun standart bo’lib qoldi.
Windows 95 opretsion tizimi yaratilgandan so’ng 101 klavishali klaviaturalar 104-klavishali klaviaturalarga almashtirildi.
Klaviaturaning quyidagi turlari mavjud:

• 
  101-klavishali kengaytirilgan klaviatura
  
• 
  104-klavishali kengaytirilgan Windows klaviaturasi.
  
• 
  83- klavishali RS va XT klaviaturasi.
  
• 
  84- klavishali AT klaviaturasi.
  

Tez matn teruvchi ko’pchilik foydalanuvchilar sichqoncha bilan ishlashni yomon ko’radi, chunki bu paytda qo’l klaviaturadan uziladi. Micrasoft firmasi yangi Windows klaviaturasini yaratdi, u yangi klavishalar va klavishalar kombinatsiyalari bilan boyitilgan. Yangi Windows klaviaturasi trilogrammalar sonini oshishini xam ta`minlaydi.
Trilogramma – bu maxsus funktsiyani bajarishni ta`minlaydigan uchtta klavisha birikmasi hisoblanadi. Masalan, Ctrl+Alt+Delete.

USB portiga ulanadigan klaviatura

Oxirgi vaqtlarda kompyuterga USB port orqali ulanadigan klaviaturani mavkei oshib bormoqda. Chunki, USB porti universal shina hisoblanadi, va u osonlik bilan paralell va ketma-ket portlarni o’rnini bosa oladi.
Lekin hamma sistemalar ham USB klaviaturasi bilan ishlayvermaydi, chunki BIOS faqatgina standart klaviatura bilan ishlashi mumkin. Bu sistemaga USB klaviatura ulangan xolda sistema xatolik ro’y bergani xaqida xabar berishi yoki umuman ishlamasligi mumkin. Klaviatura uneversal portlarga (USB) ulanishi uchun quyidagi shartlar bajarilishi kerak:

• 
  Sistemada USB port o’rnatilgan bo’lishi.
  
• 
  Kompyuterda Windows 98, Windows Me, Windows 2000 operatsion tizimi o’rnatilgan bo’lishi kerak.
  

USB Legacy rejimi sistemali BIOS da o’rnatilishi kerak.


Nazorat uchun savollar

1. 
   Kоmpyutеr kоnfiguratsiyasi?
   
2. 
   Apparat ta’minоti kiritish-chiqarish prinsiplari?
   
3. 
   Оpеratsiоn tizimlarda kiritish-chiqarishni tashkil etishning asоsiy kоntsеpsiyalari nimalardan iborat?
   
4. 
   Оpеratsiоn tizimlarning kiritish-chiqarishni bоshqarish?
   
5. 
   Kiritish-chiqarishning umumiy qurilmalari?