12-amaliy ish Avtomobillarni loyihalash hisob-kitoblari. Avtomobil reys vaqtini aniqlash

12-amaliy ish


Avtomobillarni loyihalash hisob-kitoblari. Avtomobil reys vaqtini aniqlash

Avtomobil reys vaqti quyidagi formula bilan aniqlanadi:

Т_р =t_п + t_дв +t_р +t_м, мин

t_п – avtosamosvalni yuklash vaqti, daq;

t_дв – yuklangan va bo'sh avtosamosvalning harakatlanish vaqti, daq;
t_р – avtosamosvalning yuk tushirish vaqti, daq;
t_м – yuklash va yuk tushirish mobaynida manyovr uchun zarur bo’lgan vaqt;


Avtosamosval unumdorligi va uning sonini aniqlash
Bir kovshli ekskavatorning unumdorligini aniqlagandan so'ng, tuproqni yuklab jo'natish uchun bir kovshli ekskavator bilan ishlaydigan yuk mashinalarining ratsional yuk ko’tarish qobiliyati va ularning markasi aniqlanadi.
Ekskavator kovshining sig'imiga va avtomasamosvallar bilan tuproqni tashish masofasidan kelib chiqqan holda, avtosamosvallarning tavsiya etilgan yuk ko’tarish qobiliyati jadvalga muvofiq belgilanadi. Bizning holatda tavsiya etilgan yuk hajmi 10 t.
Tanlangan yuk ko’tarish qobiliyatiga ko'ra, avtosamosvalning markasini va uning hisob-kitoblari uchun zarur bo'lgan texnik xususiyatlarini aniqlaymiz:
MAZ-5549
Yuk ko’tarish qobiliyati 8000 kg.
Kuzov sig’imliligi 5,1 m³.
Maksimal tezlik 75 km / soat.

Pasportdagi yuk ko'tarish qobiliyati (Q_gr) va tashilayotgan jismng zichligi (ρ_gr) bo'yicha ekskavator kovshlarining sonini aniqlash kerak, ular qabul qilingan ekskavator rusumi bilan bitta avtosamosvalga yuklanishi mumkin:
, dona (48)
bu yerda,  - avtosamosvalning pasport bo’yicha yuk ko’tarish qobiliyati, t;
V_к – ekskavator kovshinig geometrik sig’imi, m (0,4 m );

• 
  - ekskavator kovshini g’ovak tuproq bilan to’ldirilish koeffitsienti, (Kovshdagi to’g jinsining bo’shlik koeffitsienti g’ovak jinslar uchun 1,2 dan 1,4 gacha o'zgaradi; qoya tosh jinslar uchun-1,4 dan 1,6 gacha);
  

ρ_гр – qazib olinayotgan tog’ jinsi zichligi, (1,5 т/м  ) .

n_k = =11,11≈11 dona

Bir reys uchun avtomobil bilan tashilayotgan tog’ jinsining massasi quyidagicha bo'ladi:
(49)
bu yerda V_к – ekskavator kovshining geometrik hajmi, м  ;
- ekskavator kovshini tuproq bilan to'ldirilish koeffitsienti;
ρ_гр – ishlov berilayotgan tuproq zichligi, т/м 
n_k – avtosamosvalga yuklangan ekskavator kovshlari soni, dona:
m_гр =0,4·1,2·1,5·11=7,92 t
m_гр =7,92 t.

Bir reys uchun avtosamosvalda tashiladigan tog’ jinsi massasini aniqlashda, bu massa avtomobil yuk mashinasining pasportdagi ko’rsatilgan yuk ko’tarish qobiliyatidan oshmasligini tekshirish kerak.

7,92<8,0
Shart bajarildi.
Bir kovshli ekskavator bilan ishlaydigan avtosamosvalning smenali ekspluatatsion unumdorligi aniqlanadi:
(50)
bu yerda m_гр – bir reys mobaynida avtosamosval bilan tashilayotgan tog’ jinsi massasi, t (m_гр =7,92t);
Т_см – smena davomiyligi, soat (8,2 soat);
К_в – avtosanosvalning smenada ish vaqtidan foydalanish koeffitsienti-0,8 … 0,9 qabul qilinadi;
Т_ц – avtosanosvalning ish sikli vaqti, daq;

Bir kovshli ekskavator bilan ishlaydigan avtosamosvalning to'liq ish sikli vaqti quyidagi asosiy operatsiyalardan iborat: tog jinsini ekskavator bilan yuklash, tog jinsini yuklash joyidan tushirish joyiga ko'chirish, tog jinsini manyovralash bilan tushirish, yuklash joyiga qaytish, yuklash uchun manyovr qilish.

Avtosamosvalning to'liq ish sikli vaqti aniqlanadi:
(51)
bu yerda Т_погр – avtosamosvalga ekskavator bilan yuklash vaqti, daq;
L_тр – tog’ jinsini avtosamosval bilan tashish masofasi;
- yuklangan va bo'sh yo'nalishlarda avtosamosvalning o'rtacha texnik tezligi, m/ daq.
Т_разг – avtosamosvaldagi yukni tushirish vaqti, daq;
Avtotransport vositasining yuklash vaqti ekskavatorning ish sikli vaqtiga va kuzovga yuklanadigan kovshlar soniga bog'liq ravishda aniqlanadi: , (52)
bu yerda Т_Ц.Э – ekskavatorning 1 ish sikli vaqti, daq;
n _k – avtosamosvalga yuklangan ekskavator kovshlarining soni, dona.
- avtosamosvalning manyovrlash va yuklashni kutish vaqtini hisobga olgan koeffitsient, daq, (  =1,5…2,0).
Т_погр =0,4·11·2=8,8 daq
Т_погр =8,8 daq
Avtosamosvaldan (Т_разг) tog’ jinsini tushirish vaqti mashinaning yuk ko’tarish qobiliyatiga qarab qabul qilinadi.
Avtosamosvalning o'rtacha texnik tezligi (  ) mashinaning harakatlanish vaqtidagi masofani vaqtga bo’lish bilan aniqlanadi. Harakatdagi vaqt, yuklash va tushirish ishlari vaqtini hisobga olmagan xolda liniyada bo’lgan vaqtini o’z ichiga oladi. O'rtacha texnik tezlik toza harakatning o'rtacha tezligi emas, chunki u nafaqat harakatni, balki tashkiliy ishlarga ko'ra yo'lda to'xtashni ham o'z ichiga oladi: yo'ldagi texnik nosozliklar oqibatida svetoforlar, kesishuv joylarida va boshqalar. Avtomobilning o'rtacha texnik tezligiga, shuningdek, avtomobilning konstruktsion xususiyatlari, uning texnik holati, yo'l sharoitlari, haydovchining malakasi, avtomobilni yuklash darajasi va boshqalar ta'sir ko'rsatadi.
Yuk va bo'sh yo'nalishlarda avtosamosvallar harakatining o'rtacha texnik tezligi avtomosamosvalning yuk ko'tarish quvvati va tog’ jinsini tashish oralig'iga qarab belgilanadi.
Т_разг=2 daq.
V_ср.т.=322,6 м/daq (O'rtacha texnik tezlik avtomobilning yurib o’tgan yo’lini harakatlanish vaqtida bo'lish orqali aniqlanadi. Shu bilan birga, harakatni tartibga solishdan kelib chiqadigan bekor turib qolishlar umumiy bekor turish vaqtiga kiritilmaydi. Misol: 2000:(8,2-2)=322,6 м/daq)
(51) formuladan:
Т_ц =8,8+ +2=23,19 daq
Т_ц =23,19 daq.
(50) formuladan:

П_э = 162,58 m³/smenada
П_э =162,58 m³/smenada


Tog’ jinsini ma'lum masofaga tashib qo’yish va bir kovshli ekskavator ishini ta'minlash uchun zarur bo'lgan avtomasamosvallar soni aniqlanadi:
, (53)
bu yerda  - ekskavatorning soatlik ekspluatasion unumdorligi, m/soat;

• 
  - 1 reys mobaynida avtomosamosval tomonidan tashiladigan tog’ jinsi hajmi, m;
  
• 
  - tog’ jinsini avtosamosval bilan tashish masofasi, km.(variant bo’yicha: 1-variant 2000 m; 2- variant -2200 m; 3- variant -2400 m va h.);
  

• 
  - avtosamosvalning yukli va yuksiz yo’nalishlardagi o’tnacha texnik tezligi, km/soat;
  

- avtosamosvalni yuk to’kish vaqti, soat;
Avtosamosvalning bir reys mobaynida tashiydigan tog’ jinsi aniqlanadi:
(54)
bu yerda V_к – ekskavator kovshining geometrik hajmi, m³;
К_Н – ekskavator kovshini tog’ jinsi bilan to’ldirilganlik koeffitsienti;
n_К – avtomobilga yuklangan ekskavator kovshlarining soni, dona.
V_гр =0,4·1,2·11=5,28 m³
V_гр =5,28 m³
Bir kovshli ekskavatorning soatlik unumdorligi aniqlanadi:
П_э.ч.экс = , m³/soat (55)
П_э.ч.экс = =19,8 m³/soat

(53) ifoda ekskavatorga uzluksiz etkazib beruvchi yer transporti hisobidan olingan. Shu bilan birga, yuklangan yuk mashinasi ekskavator bilan yuklash joyidan tuproqni tushirish joyiga qadar bo'lgan vaqt davomida, boshqa barcha xizmat ko'rsatuvchi mashinalarni ekskavator yuklab berish kerak.

n_сам =1+ ·( +0,033)=1,9≈2 dona.


= 322,6 м/мин=19,4 км/час
=2 мин=0,033 час
Литература
1. Головачёв И.М. Методическое пособие к выполнению курсовой работы по дисциплине: «Расчет производительности землеройных, землеройно-транспортных, грузоподъемных и транспортирующих строительных машин», Новосибирск, НГАВТ, 2003 год.
2. Головачёв И.М. Методические указания по расчету производительности строительных машин, Новосибирск, НИИВТ, 1993год.
3. Головачёв И.М. Справочные материалы к курсовой работе по дисциплине «Строительные машины»: «Расчет производительности землеройных, землеройно-транспортных, грузоподъемных и транспортирующих строительных машин», Новосибирск, НГАВТ, 2002 год.