11–Mavzu: Shtamplash. Shtamplashni afzalliklari. Ochiq va yopiq shtamplar. Uskunalari. Texnologik talablar Reja

Pakovkalar turlari 
3. Shtamplarning ustki va ostki pallalari bo‘shliqlarining ajralish konturi bo‘yicha teng 
bo‘lishi va ajralish yuzalariga vertikal devorlari to‘tashadigan qilinishi kerak, bu shtamp 
pallalarining nisbata siljisini ko‘rishni engillashtiradi (rasm.., v). 
4. Shtamp bo‘shliqlarining chuqurligi eng kichik, eni esa katta bo‘ladigan qilish kerak. 
Bunda bo‘shliqlarning metall bilan to‘lishi engillashadi va yoyilishi kamayadi (rasm.., b). 
5. Zagotovka
shtamp ariqchasiga
tiqilib qolmasligi uchun shtamp bo‘shlig‘ining yon 
devorlari qiyaroq qilinadi (rasm.). 

---

Tashqi devor uchun a = 5-7° 
Ichki devor uchun r = 7-10° 
6. Bir yuzadan ikkinchi yuzaga ma’lum
egrilik radiusi
bilan o‘tilishi lozim. Bu radius 
buyumning og‘irligiga qarab belgilanadi: Q == 2kg, g =2-3 mm; Q 
= 80kg, g = 3,5-6mm. 
7. Ish unumini va shtamp turg‘unligini oshirish uchun bir-
biriga yaqin kesim yuzalarining keskin farqlanishiga, yupqa devor 
(t≤4mm), ;baland (qalinligiga nisbatan 5 dan ortiq: H>5t) 
kovurgalar, bobishkalar bo‘lmasligiga harakat qilish kerak.
Pakovka chizmasini (chertejini) tuzishga misol:
a - detal, b - ochiq shtamptda olinadigan pakovka; v -yopiq 
bir ajralish yuzali shtamptda olinidigan pakovka; g - yopiq ikki 
ajralish yuzali shtampda olinadigan pakovka 
8. Iloji bo‘lsa, pakovkaning ayrim-ayrim qismlari olinib, 
ularni o‘zaro payvandlash iqtisodiy jihatdan tejamli bo‘ladi. 
 
2.Qizdirib hajmiy shtamplashda qo‘llaniladigan uskunalar. 
Bolg‘alar, krivoshipli qizdirib shtamplash presslari, 
gorizontal bolg‘alash mashinalari, gidravlik presslar, vintli presslar 
va maxsus shtamplash uchun mashinalar qo‘llaniladi. 
1. Bug‘-havo shtamplovchi bolg‘alar - bu asosiy 
qo‘llaniladigan mashinalardan biri. Ishlash prinsipi bug‘-havo 
bolg‘alariga o‘xshaydi. Lekin konstruksiyasi boshqa. 
SHtamplash bolg‘alarida stanina stoykalari to‘g‘ridan-
to‘g‘ri shabotga o‘rnatiladi. 
Bunday shtamplash bolg‘alarida kuchli sozlanadigan 
yo‘naltiruvchilari bor. Bu yo‘naltiruvchilar bo‘yicha babka harakat 
qiladi. SHtamplovchi bolg‘alar shabotining massasi tushayotgan 
qismlar massasidan 20-30 marta ko‘p. Bular hammasi shtamp bo‘laklarining bir-biriga aniq 
urilishini ta’minlaydi. Tushayotgan qismlarning og‘irligi 360-25000 kg. 
Bunday bolg‘alarda shtamplash 3-5 zarbda amalga oshiriladi. SHtampning ustki qismi, 
ostkisiga Karaganda yaxshiroq to‘ladi. Har bir zarbdan so‘ng zagatovka ustidagi (zang-kuyindi 
metall) zaki qisilgan havo bilan tushuriladi. 
Krivoshipli shtamplash presslari. 
Bu progressiv uskuna.