11-tema. Finans ha`m bank sistemasi

Kúshli tez ósiwshi inflyaciya. Bul tovar bahalarınıń biraz tez ósip barıwın bildiredi. Bahalar ádette jılına 20-200 procent átirapında óskende kúshli tez ósiwshi inflyaciya bar dep esaplanadı.

Giperinflyaciya yamasa oǵada kúshli pát penen júgiriwshi inflyaciya. Bul bahalardıń jılına 1000 procentten zıyat, yaǵnıy 10 eseden kóp ósiwin bildiredi. Bul oǵada qáwipli inflyaciya esaplanadı. Ol ekonomikanı izden shıǵarıp oǵada tómen jaǵdayǵa salıp qoyadı. Pulǵa isenim tolıq joytıladı, hámme puldan tezirek qutılıwǵa umtıladı, sebebi ol kózdi ashıp jumǵansha qádirsizlenedi.

Pul óndiriske salıstırǵanda, sawda jumıslarına, qısqa múddette pitip ketetuǵın operaciyalarǵa sarplanadı, hesh kim puldı toplamaydı, sebebi ol da qádirsizlenedi. Úy xojalıqları hám firmalardı qorqınısh basadı. Giperinflyaciyanıń anıq úlgisi XX ásirdiń 20 - jıllarında Germaniya, Polsha, Avstriya, Vengriya hám sonday-aq sol ásirdiń 70- hám 80- jılları bosaǵasında Nikaraguada gúzetilgen, bul jerde bahalar jılına 330 ese ósken. Giperinflyaciyanıń belgileri Ózbekstanda 1990 -1992-jıllarda gúzetilgen, sebebi sol waqıtları aylanısta eski sistemanıń rubl degen pulı júrgen. Bahalar 960 -1100 procent átirapında ósip, pul keskin qádirsizlengen. Ózbek sumı aylanısqa kirgizilgennen soń giperinflyaciya kúshli tez ósiwshi inflyaciyaǵa, sońınan normadaǵı inflyaciyaǵa aylandı. Izbe-izlik penen alıp barılǵan inflyaciyaǵa qarsı ilajlar nátiyjesinde inflyaciya dárejesi