11-sinf Ma’naviyat asoslari aa 1-dars: Inson — kishilik jamiyatining ijodkori

IJODIY FAOLIYAT

1. Do‘st tanlashda nimalarga e’tibor berish kerak? Ma’naviyatli inson qanday insonlar bilan do‘st tutinadi?

2. Quyidagi hikoyani o‘qing.

Bir yaqin do‘stim bor. U hamisha orasta kiyinadi: egnidagi kiyim-bosh toza, dazmollangan. Xulq-atvori go‘zal: odob bilan boshqalarni eshitadi, xayrli, ta’sirli gaplarni so‘zlaydi. Ibodati ajoyib: insonlarga faqat quvonch ulashib, ularga manfaati tegib yashaydi. Niyati xayrli: kishilar o‘rtasidagi munosabatlarda xiyonat, kibr, adolat, johillik, yolg‘onchilik kabi illatlarning yo‘qolishini istaydi... Mening, bundan murod ne, degan savolimga do‘stim biroz o‘ylanib, javob qaytardi: «G‘animat umrimni xayrli va ezgu ishlarga sarfl ab, o‘zimdan yaxshi nom qoldirsam...»

3. Bu do‘stning qanday ma’naviy go‘zal jihatlarini o‘zingizda olishingiz mumkin?

4. Nima deb o‘ylaysiz? Insonda bunday go‘zal tarbiyaning shakllanishida ota-ona, oila, muhitning qanday ta’siri bor?

Har bir narsaning mantiqiyligi va madaniyati bo‘lgani kabi do‘stlashishning ham madaniyati mavjud. Bunda, eng avvalo, ikki tanishuvchi shaxs bir-birini uzoq muddat sinashi, mushkul holatlarda sidqidildan yordamga kelishi har qachongidan muhimdir. Do‘st tutingach, sodiq do‘st bo‘lish va do‘stlikni qadrlash lozim.

Chin do‘stning borligi kishining o‘z hayoti davomida turli qiyinchilik va sinovlarni yengib o‘tishida ham qanot, ham yelkadosh sifatida yordam ko‘rsatadi. Jaloliddin Rumiy aytganidek, «Oqil do‘sti bo‘lgan kishining ko‘zguga ehtiyoji yo‘q». Chunki haqiqiy do‘st oynadek kishining nuqson-u kamchiliklarini yuziga aytib, uni yomon odatlardan qaytarib turadi.

Dars sabog‘i. Insonda hamma narsa go‘zal bo‘lishi kerak — qalbi ham, aqli ham, tashqi ko‘rinishi ham, boshqalar bilan muomalasi ham. Inson jamiyatda yashar ekan, boshqalar bilan muloqotga kirishish orqali faol fuqarolikka ega bo‘lib boradi. Muloqotning maz mun-mohiyati va xususiyati insoniy munosabatlar o‘rnatishning tarkibiy qismidir.