11-sinf Biologiya

“Bio-Max-Ziyo” o’quv markazi 
8 
kabi xususiyatlar bilan xarakterlanadi. 
Tuproqlar qanday belgilariga ko’ra 
bir-biridan farq qiladi? 
Tuproqlar namlikning miqdori, havo bilan ta’minlanganligi, pH 
ko‘rsatkichi va sho‘rlanish darajalari bilan o‘zaro farq qiladi. 
Edafobiontlar deb nimaga aytiladi? 
Tuproq muhitida yashovchi organizmlar edafobiontlar (yunoncha 
«edaphos» – tuproq, «biontos» – yashovchi) deb ataladi. 
Tuproq tarkibidagi organik moddalar, 
kimyoviy jarayonlar yoki 
parchalanish va gumusga hosil 
bo’lish qaysi organizmlar 
ishtirirokida sodir bo’ladi? 
Detritofaglar, bakteriyalar, zamburug‘lar ishtirokida. 
Gumus nima va uning ahamiyati 
qanday? 
Gumus organik moddalar parchalanishining oxirgi mahsuloti bo‘lib, 
tuproq tarkibida qanchalik ko‘p bo‘lsa, tuproqning unumdorligi 
shuncha yuqori bo‘ladi. Gumus tuproq tarkibi, strukturasini 
yaxshilaydi, unumdorligini oshiradi. 
Qaysi organizmlar yog‘ochlik 
tarkibidagi sellulozani parchalaydi? 
Zamburug’lar 
Sho‘rlangan tuproq tarkibidagi suv 
o’zlashtirish nima uchun qiyin? 
Kuchli darajada sho‘rlangan tuproq tarkibidagi eritmaning osmotik
bosimi yuqori bo‘lgani tufayli osimliklar uchun bunday tuproqdan
suvni o‘zlashtirishi qiyin. 
Tuproqda hayot kechiruvchi 
hayvonlar qanday belgilari bilan 
xarakterli? 
Tuproqda hayot kechiruvchi hayvonlar tanasi birmuncha ixchamligi, 
pishiq va nam yuqtirmaydigan yoki shilimshiq modda bilan qoplangan 
teri qoplamiga egaligi, ko‘rish organlari rivojlanmaganligi bilan 
xarakterlanadi. 
Qaysi organizmlar tuproqni qazib, 
o‘zlariga yo‘l ochib uya quradi? 
Buzoqbosh va krotlar 
Qaysi organizm tuproq zarralarini 
surib o‘ziga yo‘l ochadi? 
Yomg’ir chuvalchangi 
Tuproqda yashovchi organizmlarda 
qanday moslanish belgilari mavjud? 
Yer qazuvchi hayvonlarning kuraksimon oyoqlari, yomg‘ir 
chuvalchangining tayanch funksiyasini bajaruvchi gidrostatik skeleti 
va tanasidagi tukchalari, hasharotlar va ko‘poyoqlilarning esa tirnoqlari 
tuproq muhitida yashashiga imkon beradi. 
Endobiontlar deb nimaga aytiladi? 
Xo‘jayin organizmning ichki organlari va to‘qimalarida yashovchi 
organizmlar