11-sanlı lekciya Tema. Antropogen faktorlarınıń nasekomalarǵa tasiri

Báhárde tasqın suwlar nátiyjesinde batpaqlanǵan jerlerdi qurıtıp eginzarlarǵa aylandırıw aziya (toǵay) shegirtke (Locusta migratoria L.) siniń kóbeyiwine múmkinshilik bermeydi. Usı jol menen Dnepr hám Dnestr dár`yalarınıń eteklerinde onıń kóbeyiw oshaqları birotala joq etilgen, aldınları bolsa olar bul jerlerde jalpı muǵdarda kóbeygen.
Suw saqlaǵısh hám hár túrli irrigaciyalıq qurılmalardıń qurılısı klimattı ózgertiwi menen bir qatar da sol jerge jaqın jerlerdegi nasekomalardıń tirishiligine de sezilerli tásir etpey qalmaydı, ayırım tiptegi suw saqlaǵıshlarınıń ózinde bolsa suw nasekomalari – shıbınlar (Culicidae), iynelikler (Odonata) hám basqa lardıń lichinkasın rawajlanıwı ushın qolay shárayat jaratıladı.
Fabrika, zavodlar hám basqa sanaat qurılmalarınıń qurılısı nasekomalarǵa tikkeley hám janapay tásir kórsetedi. Bunday qurılmalar átirapında ayırım túrler qırılıp ketedi, bunıń sebebi bolsa islep shıǵarıwdıń gazsıyaqlı shıǵındılarınıń tásiri nátiyjesinde bolıwı múmkin (Medvedev, 1957). Neft kánlerinde nefttiń átirapqa shashırawı nátiyjesinde derlik hesh qanday nasekomalar da, hesh qanday ósimlikler de ushıramaydı.
Qadaǵalaw ushın sorawlar


1. Sinantrop nasekomalar hám olardıń insan tirishiligindegi áhmiyeti. Nasekomalar epidemiyalıq kesellikler tarqatıwshıları sıpatında hám olarǵa qarsı qanday gúresiw ilajları qollanıladı?
2. Zıyanlı nasekomalarge qarsı gúresiw hám ósimlik karantini boyınsha qanday ilajlar qollanıladı?
3. Paydalı nasekomalar, olardı qorǵaw, introdukciyası, selekciyası hám kóbeyttiriw.
4. Nasekomalardıń insan tirishilik iskerligine beyimlesiwi nelerden ibarat?
5. İndustrial melanizm degende neni túsinesiz?