11-мавзу. ЎЗбекистонда фуқаролик жамияти институтлари ва маҳаллий ўЗ-Ўзини бошқариш( 4-соат)

3. Ўзбекистонда 
фуқаролик 
жамияти 
инстутлари 
шаклланиши 
ва 
ривожланишининг ҳуқуқий асослари 
Ҳозирги даврда фуқаролик жамиятини шакллантириш, ҳуқуқий давлат қуриш 
вазифалари нодавлат нотижорат ташкилотларни янада ривожлантиришни тақозо этмоқда. 
Фуқаролик жамияти шароитларида фуқароларнинг турли туман ўзаро муносабатлари ва 
ҳамкорлиги, уларнинг ихтиёрий равишда жамият бошқарувида иштирок этиши жараёнлари 
асосан нодавлат нотижорат ташкилотлар томонидан амалга оширилади. Давлат билан 
жамиятнинг бир-бирларидан бегоналашмаслиги ҳам нодавлат нотижорат ташкилотлар 
фаолиятининг ривожланиши билан боғлиқдир. 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Конституциясининг 
34-моддасидаги 
«Ўзбекистон 
Республикаси фуқаролари касаба уюшмалари, сиёсий партияларга ва бошқа жамоат 
бирлашмаларига уюшиш, оммавий ҳаракатларда иштирок этиш ҳуқуқига эгадирлар»
23
каби 
фуқароларнинг жамият институтларида иштирок этишини таъминлаб берадиган ҳуқуқий 
асосларнинг эътироф этилиши республикада жамият тараққиёти инсоният ҳаётининг бир 
неча асрлар мобайнидаги тажрибалари ва синовларидан муваффақиятли ўтган эркинлик 
жамияти - фуқаролик жамияти сари интилаётганлигини англатади.
Ҳозирги даврда Ўзбекистондаги нодавлат нотижорат ташкилотлар ва сиёсий партиялар 
фаолияти 1991 й. 14 февралда қабул қилинган Ўзбекистон Республикасининг «Жамоат 
бирлашмалари тўғрисида»ги Қонуни (1997 й. апрелда қўшимча ва ўзгартиришлар 
киритилган), Ўзбекистон Республикасининг «Касаба уюшмалари, уларнинг ҳуқуқлари ва 
фаолиятининг кафолатлари тўғрисида»ги Қонуни (1992 й. июль), Ўзбекистон 
Республикасининг «Сиёсий партиялар тўғрисида»ги Қонуни (1996 й. декабрь), Ўзбекистон 
Республикасининг «Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида» янги таҳрирдаги 
Қонуни (1998 й. май), Ўзбекистон Республикасининг «Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш 
21
Каримов И.А. Мамлакатимизда демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини 
ривожлантириш концепцияси. Ўзбeкистoн Рeспубликaси Oлий Мaжлиси Қoнунчилик пaлaтaси вa 
Сeнaтининг қўшмa мaжлисидaги мaърузa.2010 йил 12 ноябрь.-Тошкент:Ўзбекистон, 2010. –Б.46. 
–Б.47. 
22
Қаранг:Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисига сайлов тўғрисида»ги
Қонуни (янги таҳрири).//Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, № 9-10 (1329-1330), 
2003.-Б.9.
23
Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси.-Т.: Ўзбекистон, 2016.-Б.13-14. 

---

органлари тўғрисида» янги таҳрирдаги Қонуни (1999 й. апрель), Ўзбекистон 
Республикасининг «Нодавлат нотижорат ташкилотлари тўғрисида»ги Қонуни (1999 йил 
апрель) каби қонунлар воситасида мувофиқлашади. 
Нoдaвлaт нoтижoрaт тaшкилoтлaрини фуқaрoлик жaмияти институтлaри сифатида 
тoбoрa ривoжлaнтириш, улaрнинг мустaқил фаолият юритиши, уларни фуқаролар ҳуқуқ 
ва эркинликлари, шунингдек манфаатларини ҳимоя қилиш мақсадларида Ўзбекистон 
Республикасининг “Нoдaвлaт нoтижoрaт тaшкилoтлaри фaoлиятининг кaфoлaтлaри