11-mavzu. Xalqaro hisob-kitoblar va ularning shakllari Amaliymashg’ulot uchun savollar

11-mavzu. Xalqaro hisob-kitoblar va ularning shakllari
Amaliymashg’ulot uchun savollar

1. 
   Xalqarohisob-kitoblardegandanimatushuniladi?
   

Xalqaro hisob-kitoblar deganda turli mamlakatlarning subyektlari
o‘rtasida iqtisodiy, siyosiy va madaniy aloqalar natijasida yuzaga
keladigan to‘lov majburiyatlari yuzasidan qulay, likvidli to‘lov vositalari
bilan hisoblashish tushuniladi.

Xalqaro hisob-kitoblarni amalga oshirish jarayoni aniq evolyutsion

tarixga ega. Ushbu jarayonni tartibga solish birinchi marta 1870- yilda
amalga oshirildi. Aynan shu yili Parijda bo‘lib o‘tgan xalqaro
konferentsiyada oltindan davlatlararo xalqaro hisob-kitoblarda yagona
to‘lov vositasi sifatida foydalanishga kelishib olindi. Bu holat 1922-
yilga qadar davom etdi. 1922- yilda Genuya shahrida bo‘lib o‘tgan
davlatlararo kelishuvda birinchi marta oltin-deviz standarti joriy etildi.
Natijada oltin bilan bir vaqtning o‘zida 30 ta mamlakatning pulidan
xalqaro hisob-kitoblarda foydalanishga ruxsat etildi. Ammo oltin bilan
birga faqat Angliyaning funt sterlingi xalqaro to‘lov vositasi vazifasini
bajara boshladi. Buning sababi shundaki, birinchidan, birinchi jahon
urushida Yevropa mamlakatlarining valyutalariga nisbatan funt sterling
kam darajada qadrsizlandi. Masalan, Fransiya franki 80 foizga
qadrsizlangan bo‘lsa, funt sterling 20 foizga qadrsizlandi. Ikkinchidan,
xalqaro savdoning 60 foizga yaqin qismi Angliya banklari tomonidan
moliyalashtirilar edi. Uchinchidan, Angliya ochiq iqtisodiyotga ega edi, 348
bu esa, boshqa davlatlarning xo‘jalik yurituvchi subyektlariga funt
sterlingni ishlab topish imkonini berar edi. Buning uchun Angliyaga
tovar sotish kifoya qilar edi. To‘rtinchidan, Angliyaning tijorat banklari
xorijiy davlatlarda ko‘p sonli filiallariga ega edi. Bu esa, funt sterlingni
dunyo miqyosida keng tarqalishi uchun qulay imkoniyatni yuzaga
keltirar edi.

2. 
   ”Loro” va “Nostro” hisobvaraqlarioʻrtasidaqandayfarqbor?