11-Mavzu: tog’ jinslari va minerallarning umumiy xususiyatlari mazkur amaliy mashg’ulotning maqsadi

Organik birikmalar. Ximiyaviy xossalari kristallik tuzilishi qanday paydo bo’lganiga ko’ra anorganik tuzilishlari katta farq qiladi. Bu sinfga avvalo amalda xar xil organik moddalardan tashkil topgan tog’ jinslari bo’lishi, toshko’mir, torf, neftlar kiradi. Asfal’t ozekyerit (tog’ mumi) va shunga o’xshash boshqa jinslar bir oz miqdor kislorodli bo’lgan uglevodlardan iborat. Asfal’tneftlar oksidlanganda xosil bo’ladigan maxsulotdir. Ozekyerit neftlar yengil uglevodlarni yo’qotgan yuksak moleko’lali uglevodlar (parafin) bilan boyilganidan xosil bo’ladigan maxsulot. 1. Torf, 2. Qo’ng’ir ko’mir, 3. toshko’mir, 4. Antratsit,Yonuvchi slanets. Simob. 3570^S da qaynab bug’ga aylanadi. Simob ajoyib xossalarga ega bo’lgan o’ziga xos metalldir. Simob xamma mavjud metallar orasida birdan - bir suyuq xolda uchraydi element. Simob - 390^S da qotadi va undan turli xildagi narsalar yasash imkoniyati tugiladi. Simobdan radiotexnikada va avtomatikada keng ko’llanilmoqda. 93 % qo’rg’oshin, 3 % qalayi va 4 % simob aralashmasi - ruxdan yasalgan quvurlarni ulashda yaxshi natija beradi.


Minerallarning qattiqlik jadvali- moos jadvali

Menyerallarning nomi	Kimyoviy tarkibi	Qattiqligi
Talk	Mg3(OH)2 (Si4O10)	1
Gips	CaSO4*2N2o	2
Kaltsit	CaCO3	3
Flyuorit	CaF2	4
Apatit	Ca5 (PO4)3F	5
Ortaklaz	K (Al Si3O3)	6