11-mavzu. Moliyaviy hisobotning mazmuni va tarkibi. Moliyaviy hisobot tuzish va uni tashkil etish

 
Debet 
Oldindan to’langan xarajatlar
- 32000 co’m 
Kredit 
Boshqa ma’muriy xarajatlar
- 32000 co’m. 
SHunday qilib, keltirilgan misollarda ikkita tuzatish yozuvini ko’rib chiqdik. 
3. Moliyaviy hisobotlar va ular orasidagi bog’liqlik. Hisobotlar 
diagrammasi, sinov balansi. 
Buxgalterlik amaliyotidan ma’lumki, buxgalteriyada o’bektiv va sub’ektiv 
sabablarga ko’ra ayrim hollarda xatoliklarga yo’l qo’yilishi va sinov balansi 
tuzilgandan so’ng ana shu xatoliklar aniqlanishi mumkin. Odatda aniqlangan 
kamchiliklarni bartaraf etish uchun yana hisob tsiklining dastlabki bosqichlariga 
qaytish va xatoni tuzatish bo’yicha yozuvlarni avval dastlabki hisob registrlarida 
jumladan, jurnallarda aks ettirish, keyin sinov balansini qaytadan tuzishga to’g’ri 
keladi. Bu, albatta, juda mashaqqatli ishdir. Xalqaro tajribada, aniqrog’i bozor 
iqtisodiyoti shakllangan mamlakatlar buxgalteriya hisobida «qizil yozuv», 
«storno» kabi tushunchalar umuman qo’llanilmaydi. Xalqaro amaliyotda qo’llanib 
kelinaetgan ishchi jadval esa ana shu hisob jarayonini engillashtiradi va xato-larni 
tuzatish bo’yicha yozuvlarni bevosita sinov balansi tuzilgandan so’ng amalga 
oshirish va ana shu yozuvlarga asosan osonlik bilan sinov balansini qayta tuzish 
yoki to’g’rilash imkonini beradi. Tuzatish mumkin bo’lgan xatoliklarga esa 
quyidagi hollarni misol qilish mumkin deb o’ylaymiz: 

hisoblanmay qolgan muomalalar (amortizatsiya, foizlar va boshqa daromad 
hamda xarajatlar); 

hisoblash usulidan foydalangan holda muomalalarni o’z vaqtida aks et-tirish 
talabiga rioya qilish natijasida, daromad va xarajatlarning muvo-fiqlik 
tamoyiliga binoan aks ettirilishini ta’minlash (oldindan to’-langan yoki 
olingan so`mmalarning tegishli qismlarini ajratish va h. k.); 

noaniqliklar natijasida noto’g’ri aks ettirilgan muomalalar, noto’g’ri hisobga 
olingan so`mmalar va boshqalar. 
Tuzatish yozuvlari dastlab Bosh jurnalga qayd qilinadi. So’ngra 
transformatsion jadval yoki ishchi jadvalning “Tuzatish yozuvlari” deb nomlangan 
ustunining tegishli qatorlariga yozib chiqiladi. Bu ustundagi yozuvlarning 
to’g’riligini tekshirish uchun ularning debet va kredit yig’indilari aniqlanib, 
tegishli satrga yoziladi. Debet va kredit yig’indilari albatta teng chiqishi kerak. 
Amalga oshirilgan tuzatuvchi yozuvlarni hisobga olgan holda schyot-larning 
debet va kredit qoldiqlari qayta hisoblanib chiqiladi, ya’ni