11-mavzu. Moliyaviy hisobotning mazmuni va tarkibi. Moliyaviy hisobot tuzish va uni tashkil etish

1.
 
• investitsion qarorlar va kreditlar berish bo’yicha qarorlar qabul qilish; 
2.
 
• xo’jalik sub’ektining kelgusi pul oqimlarini baholash; 
3.
 
• xo’jalik sub’ektiga ishonib topshirilgan iqtisodiy resurslar tufayli uning 
resurslari va majburiyatlarini baholash; 
4.
 
• rahbariyat faoliyatini baholash. 
Yuqorida sanab o’tilgan vazifalarni bajarish va asosiy maqsadga erishish 
uchun esa moliyaviy hisobot axborotlari ma’lum bir talablarga javob berishi kerak. 
Ulardan eng muximlari - bu axborotning sifat tavsiflari yoki xususiyat-laridir, ya’ni 
axborotlarning foydaliligi belgilari (tushunarlilik, ishonchlilik, ahamiyatlilik va 
taqqoslanuvchanlik), cheklovlar (o’z vaqtidalilik, manfaatlar va tavsiflar orasidagi 
balans, sifat tavsiflari orasidagi balans) hamda eng muhim yo’l quyishlar 
(hisoblash tamoyili, faoliyatning davomiyligi). Ular buxgalteriya hisobi 
axborotning u yoki bu qarorlarni qabul qilish uchun foydali-ligini aks ettiradilar va 
belgilaydilar. 
Moliyaviy hisobotlarda xo’jalik yurituvchi sub’ektning o’z majburiyatlarini 
1
НСБУ Республики Узбекистан. Министерство финансов РУз, НАБиА Уз, Тошкент,2004 
,стр 5 

---

bajarishi va sarmoyalarini qaytarishi uchun daromad va kelgusida naqd pul 
tushumlarini olish qobiliyatini amalga oshirish uchun yordam beradigan 
axborotlarni aks ettirishi kerak. Taqdim qilingan hisobot ma’lumotlaridan korxona 
rahba-rining faoliyatini baholash maqsadida ham foydalaniladi. 
Moliyaviy hisobotning maqsadi va vazifalari unda aks ettirilishi lozim 
bo’lgan axborotlarning turi, nomi va ko’lamini belgilab beradi. Moliyaviy 
hisobotlardan foydalanuvchilar qarorlar qabul qilishlari uchun xo’jalik yurituvchi 
sub’ekt haqida quyidagi axborotlarni taqdim etish talab qilinadi: 

korxonaning iqtisodiy resurslari, majburiyatlari va kapitali; 

korxonaning iqtisodiy resurslari, majburiyatlari hamda kapitalida sodir 
bo’lgan o’zgarishlar; 

korxonaning iqtisodiy holati. 
Boshqacha hilib aytganda korxonaning moliyaviy holati, hisobot davri 
uchun moliyaviy natijalari hamda mulkiy holati haqidagi ma’lumotlar moliyaviy 
hi-sobotda aks ettirilishi kerak. Ushbu ma’lumotlarni O’zbekiston Respublikasi-
ning «Buxgalteriya hisobi to’g’risida»gi qonuniga muvofiq quyidagi shakllarda aks 
ettirish tavsiya etiladi: 
Buxgalteriya balansi – 1-sonli shakl 
Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot -2-sonli shakl; 
Pul oqimlarining harakati to’g’risidagi hisobot – 4-sonli shakl; 
Xususiy kapitalning xarakati to’g’risidagi hisobot -5-sonli shakl;
Moliyaviy hisobotga ilovalar, hisob-kitoblar va izohlar.