11-Мавзу. Инновация ва инновацион менежмент режа

Инновация – бошқарув объектини ўзгартириш ва иқтисодий, ижтимоий, экологик, илмий-техник ва бошқа самара турларини олиш мақсадида янгиликни жорий қилиш натижасидир.
Инновациявий фаолият илмий, илмий-техник натижа ва интеллектуал салоҳиятни, янги ёки такомиллаштирилган маҳсулот (хизмат, жараён, усул) олиш мақсадида қўллашга йўналтирилган бўлади. Бозор шароитларида инновациявий фаолиятнинг асосий компонентлари бўлиб, инновациявий фаолият соҳасини ташкил этувчи янгиликлар, инвестициялар ва инновациялар хизмат қилади.
Корхонада инновациявий фаолиятни бошқариш тизими 23.1-расмда келтирилган.
Инновациявий жараён – жуда ҳам кенг тушунча бўлиб, уни турли нуқтаи назардан турлича талқин қилиш мумкин. Биринчидан, бу илмий-тадқиқот, инновациявий, ишлаб чиқариш фаолияти ва маркетингни параллел - кетма-кет амалга оширилишидир. Иккинчидан, уни янгилик ҳаётий циклининг вақтинчалик босқичлари сифатида кўриш мумкин. Учинчидан, маҳсулот ёки хизматлар янги турини ишлаб чиқиш ва тарқатишни молиялаштириш ва инвестициялаш жараёнидир. Бунда у инновациявий лойиҳа сифатида ўзини намоён этади.
Инновациявий жараён деганда, биз, илмий билимни инновацияга айланиш жараёнини тушунамиз, яъни ходисаларнинг шундай кетма-кетлигики унда инновация ғоядан тортиб пировард маҳсулотга айланади. Инновациявий жараён схемаси 23.2-расмда келтирилган.


23.1-расм. Корхона инновациявий фаолиятини бошқариш тизими

Инновацияларни бошқариш илмий-техник ғоя шаклланишидан тортиб уни тижорат асосида амалга оширилишигача бўлган барча қадамлар (бошқарув цикллари) йиғиндисини қамраб олади. Ҳар бир янгилик ғояси яратилишидан уни амалга оширилишигача бўлган вақт даври инновациявий цикл деб аталади, ва у қуйидагича тузилмага эга (23.3-расм).

23.2-расм. Инновациявий жараённинг умумлаштирилган схемаси
Инновациявий фаолият бошқарувини ташкил этиш, бошқарув жараёнининг барча элементлари ягона тизимга бирлаштиради ва у инновацияни яратиш ва амалга оширишда, яъни инновациявий жараённинг ўзида шакллана бошлаши лозим. Корхонада инновациявий фаолиятни бошқаришни ташкил этиш тузилмаси 23.4-расмда кўрсатиб ўтилган.
Инновациявий фаолиятни бошқариш, биринчи навбатда, корхоналар инновациявий фаоллиги ўсишини таъминлашга йўналтирилган бўлиши керак. Ушбу муносабат билан, ҳар бир корхона учун инновацияларни бошқаришнинг услубий ва амалий муаммоларини ўз вақтида хал этиш, инновацияларни самарали бошқаришнинг асосий шартларидан бири ҳисобланади.