11-маъруза: поллар ва уларга қЎйиладиган талаблар режа

11.2-расм. Тахта полнинг конструкцияси: а - ёпма устида қилинган пол; б - грунт устида қилинган пол; 1 - тахта пол; 2 - лага; 3 – юмшоқроқ ёғочдан қили-надиган қистирма; 4 - қум ёки шлак; 5 - ёпма; 6 - толь: 7 – ғишт ёки бетон устунча: 8 - остки тўшама қатлам; 9 - тўкма грунт; 10 - табиий грунт.

Ғишт ёки бетон устунчалар бетон, шағал ёки шебендан қилинадиган остки тўшама қатлам устидан қилиниши керак. Бундай тўшама қатламнинг вазифаси полдан тушадиган юкни асосга тенг тақсимлаш билан бирга пол остида ҳар хил кемирувчилар уй қуришининг олдини олади.

Грунт устида пол қилинганда пол сиртининг лойиҳада табиий грунт сатҳидан қанча баландда бўлишига қараб, маълум қалинликда тўкма грунт қатлами (9-қатлам) қилишга эҳтиёж пайдо бўлиши мумкин.
Тахта пол ёпма устида қилинганда лага бевосита кавакли плитанинг устигаёки қовурғали плитанинг қовурғасига таяниши мумкин. Бунда зарба шовқинидан ҳимоя сифатида плита ва лага орасига юмшоқроқ ёғочдан қили-надиган қистирма жойлаштириш керак. Қаватлараро ёпмалар устидаги полга ҳаво шовқинидан товуш изоляцияси талаблари ҳам қўйилади. Бунинг учун плита устидан 50-60 мм қалинликда қум ёки майда шлак тўшалади.
Лагалар орасидаги масофа (тахта йўналишида) 500...600 мм дан катта бўлмагани маъкул. Лага йўналишида устунчалар орасидаги масофа 800...1000 мм қабул қилиниши мумкин.
Пол учун қўлланиладиган тахталар қуруқ бўлгани мақсадга мувофиқ, акс ҳолда эксплуатация жараёнида қуриб, қийшайиб яроқсиз ҳолга келиши мумкин.
11.3-расмда грунт устидаги тахта полнинг аксонометрияси кўрсатилган.




11.3-расм. Грунт устидаги тахта пол: 1 – остки тўшама; 2 – лага; 3 – қистирма; 4 – плинтус; 5 – тўкма шлак.

Полнинг ташқи деворга туташ қисмида қўшимча иссиқлик изоляцияси сифатида шлак, керамзит ва шунга ўхшаш иссиқликни кам ўтказатадиган материаллардан тўшама қилиш мақсадга мувофиқ (5-элемент). Пол тахтаси ташқи деворга туташган жойда оралиқ қолдириш ва уни махсус элемент – плинтус ёки галтель билан ёпиш лозим (4-элемент).

Тахта пол икки қатламли бажарилганда, аввал қалинлиги 25 мм бўлган шпунтланмаган, рандаланмаган тахтадан “қора пол” қилинади ва унинг устидан қалинлиги 25 мм бўлган шпунтланган тахтадан тоза пол қилинади.
Тахта пол кўп меҳнат талаб қилади, унда чоклар кўп, шу боис тахта ўрнига ДСП, ЦСП, “Винилпласт” плиталардан фойдаланса бўлади (13.4-расм). Бундай полларни лага ёки “қора пол” устидан ётқизиш мумкин (13.5-расм).
а) б) в)