11-Ma’ruza: Oq qon tizimi patologiyasi Reja

Leykositoz va leykopeniya.

Ma’lum hajm birligi(1mm³) dagi qonda leykotsitlar sonining ko’payishi-leykotsitoz, kamayishi-leykopeniya deb ataladi.

A.Leykotsitozlar

Biologik ahamiyatiga ko’ra leykotsitoz 2 turga bo’linadi:

1.Fiziologik leykotsitoz-turli fiziologik holatlar(mas., ovqat qabul qilingandan, jismoniy mehnatdan so’ng, homiladorlik)da kuzatilib, bunda leykotsitar formula deyarli o’zgarmaydi va leykotsitlar soni qisqa vaqt davomida bir ozgina ko’payadi.

2.Patologik leykotsitoz-turli patologik holatlar va kasalliklarda yuzaga keladi. Bunda leykotsitlar soni sezilarli darajada ko’payib(ba’zan 30*10⁹l gacha va undan ham ortiq), odatda leykotsitar formulasi o’zgaradi va bu uzoq davom etadi. Leykotsitoz ko’pincha o’tkir infeksion (ayniqsa bakterial) kasalliklarda, o’tkir yallig’lanish jarayonida, har xil (ekzogen, endogen) omillar ta’sir etganda, nekrotik jarayonlar ro’y berganda, qon ko’p yo’qotilganda va b.da sodir bo’ladi.

Rivojlanish mexanizmiga ko’ra leykotsitozlar 3ga bo’linadi:

1.Haqiqiy-chin leykotsitoz, bu turli sabablarga ko’ra leykopoezning kuchayishidan kelib chiqadi va turli kasalliklarda kuzatiladi.

2.Taqsimlanishning o’zgarishidan yuzaga keladigan leykotsitoz. Bunday leykotsitoz turli a’zolardagi leykotsitlarning qonga o’tishidan paydo bo’ladi. Leykotsitlar odatda qon ishlab chiqaruvchi to’qimada hosil bo’lib, ularning yetilganlaridan taBunday leykotsitoz turli a’zolardagi leykotsitlarning qonga o’tishidan paydo bo’ladi. Leykotsitlar odatda qon ishlab chiqaruvchi to’qimada hosil bo’lib, ularning yetilganlaridan taxminan 60 foizi ko’mik tomirlarida saqlanib, 40 foizi periferik qonga o’tadi. Qonga o’tgan leykotsitlarning bir qismi erkin suzib yuradi, qolgan qismi turli a’zolar (o’pka, taloq, jigar va b.)da saqlanadi.

3.Aralash leykotsitoz-bunda yuqoridagi har ikkala mexanizm ham muhim o’rin tutadi.

Leykotsitozning morfologiyasi, ya’ni leykotsitning asosan qaysi xili ko’payganiga qarab, quyidagi turlari farqlanadi:

1.Neyrofiliya-neyrofillarning ko’payishi

2.Eozinofiliya-eozinofillarning ko’payishi

3.Bazofiliya-bazofillarning ko’payishi

4.Limfotsitoz-limfotsitlarning ko’payishi

5.Monotsitoz-monotsitlarning ko’payishi