11 маъруза: Криптографик калитларни бошқариш Режа

11 - маъруза: Криптографик калитларни бошқариш
Режа:

1. 
   Калитларни бошқариш.
   
2. 
   Калитларнинг очиқ тақсимланиш алгоритми ҳақида.
   
3. 
   Криптотизим фойдаланувчиларига калитларни тақсимлашнинг тартиб ва қоидалари (протоколи).
   
4. 
   Нидхем-Шрёдер протоколи.
   
5. 
   Kerberos протоколи.
   

Таянч атамалар: калит генерацияси, калитларни тақсимлаш, калитни сақлаш, умумий калит.

1. 
   Калитларни бошқариш
   

Ахборот-коммуникация тизимида маълумотлар амашинувига мос келувчи криптографик тизимни яратиш билан бир қаторда шу тизимда калитлар бошқариш масаласини оптимал (қулай ва ишончли) ҳал этиш муҳим ўрин тутади. Чунки танланган криптотизим қанчалик мураккаб ва ишончли бўлмасин, барибир ундан амалда фойдаланиш жараёнлари калитларни бошқариш масаласи билан боғлиқдир. Агарда маълумотларнинг маҳфий алмашинуви оз сонли фойдаланувчилар доирасида бўлса, калитлар алмашинуви жараёнида ноқулайликлар туғилмайди. Аммо ахборот-коммуникация тизимида маълумотларнинг маҳфий алмашинуви юзлаб, минглаб ва хатто миллионлаб фойдаланувчилар доирасида бўлса (мисол учун модем ва Интернет алоқа тизимлари орқали банк, савдо–сотиқ, давлат аҳамиятига боғлиқ ҳамда бошқа муҳим соҳалардаги алоқа жараёни фойдаланувчилари доирасида) калитларни бошқаришнинг ўзига хос алоҳида муҳим масалалари келиб чиқади.
Калитлар ҳақидаги маълумот деганда ахборот-коммуникация криптотизимида мавжуд бўлган барча калитлар тўплами ва уларнинг муҳофазаси билан боғлиқ маълумотлар тушунилади. Агарда калитлар ҳақидаги маълумотларни етарли даражадаги ишончли муҳофазали бошқаруви таъминланмаса, табиийки, рақиб томонга ахборот-коммуникация тизимидаги деярли иҳтиёрий маълумотни олиш учун тўла имконият туғилади.
Калитларни бошқариш жараёни қуйидаги учта муҳим бўлган:

• 
  барча калитларнинг ўзаро боғлиқ ҳолда, яъни бир бутун ҳолда ишлаш жараёнини таъминлаш (калитлар генерацияси);
  
• 
  калитлар тўпламининг мақсадли кенгайиб боришини таъминлаш (калитларларнинг тўпланиши);
  
• 
  калитларларни фойдаланувчилар доирасида тақсимлаш (калитларларнинг тақсимланиши) жараёнларига аҳамият беришни талаб этади.
  

2.