11- ma’ruza Mavzu: Temir-beton maxsulotlari va konstruksiyalari

---

11- Ma’ruza 
Mavzu: Temir-beton maxsulotlari va konstruksiyalari 
11.1.Temir-beton maxsulotlari va konstruksiyalarining asosiy nomenklaturasi. 
11.2. Temir-beton maxsulotlari zavodlari. 
11.3. Xom-ashyo va armatura omborlari. 
Temir - beton maxsulotlari va konstruksiyalari 
Odatda beton siqilishga yaxshi ishlab, cho„zilishga yomon ishlaydigan 
materialdir. Armaturani betondan olinadigan buyumga shunday qo„yiladiki, u 
cho„zadigan kuchlanishni qabul qilsin, beton esa siqilishdagi kuchlanishni qabul
qilsin. Bu esa olingan materialni ham siqilishga, ham cho„zilishga yaxshi 
ishlashiga imkon beradi. Armatura beton bilan yaxshi tishlashishi va bir xil temir 
betonni keng ko„lamda ishlatish mumkinligini ta‟minlaydi. Armaturani 
emirilishdan beton himoya qiladi. 
Yig„ma temir beton buyumlarni qurilishda ishlatilishi hisobiga ishlab chikarish 3 
martadan ko„p oshdi. 
11.1-rasm.Agregat-oqimli usul texnologik sxemasi 
1 – betonyotqizgich ; 2 –qoliplash posti ; 3 – qotish kamerasi ; 4- tayyor 
mahsulot ombori ; 5 –aravacha ; 6 – qolipdan bo„shatish posti ; 7 – kran ; 8 – 
buyum bilan qolip. 

---

Agregat-oqimli usulning kamchiligi – texnologik jarayonlarning to„liq 
mexanizatsiya qilinmaganligi va qo„l mexnati ishlatilishi. 
Konveyer usuli bir turdagi temir-beton mahsulotlarni ko„p miqdorda 
tayyorlashga imkon beradi. Barcha texnologik jarayonlar mahsus postlarda 
bajariladi. Qoliplar va buyumlar postdan postga konveyer yordamida uzatiladi. 
Konveyer usuli yirik va mahsuslashtirilgan zavodlarda amalga oshiriladi. 
Ularning kamchiligi – yangi mahsulotga o„tishda jihozlarni uzoq qayta 
moslashtirilishi. 
Beton qorishma tayyorlash bo„limidan betonyotqizgich 1 ga solinadi. Moslama 
6 yordamida tozalangan va moylangan qolip post 3 ga armatura o„rnatish va uni 
taranglash uchun uzatiladi; undan so„ng qolip koliplash posti 2 ga uzatiladi. 
Qoliplangan buyum aravacha 7 va ko„targich 8 yordamida tunnelsimon kamera 9 
ga qotish uchun jo„natiladi. Qotgan buyum kolip bilan birga moslama 4 va 
aravacha yordamida bo„shatish posti 5 ga uzatiladi. U erda armatura kesiladi va 
buyum kran yordamida qolipdan chiqarib olinadi.