11- ma’ruza Mavzu: Temir-beton maxsulotlari va konstruksiyalari

 
11.2-rasm. Konveyer texnologik chizig‘i sxemasi. 
Armatura po‘latlari va ularning mexanik xossalari 

---

Tayyorlash texnologiyasi bo„yicha armatura sterjenli va simli turlarga bo„linadi: 
sterjenlisi issiq holatda prokatka usuli bi-lan, simlisi sovuq holatda cho„zish usuli 
bilan etishtiriladi. 
O„z navbatida sterjenli va simli armatura yuzasi tekis va udir-budirlangan 
bo„ladi. 
Ishlatish sharoitlariga ko„ra armatura po„latlari oddiy va zo„r-lanadigan turlarga 
bo„linadi. 
Sterjenli armatura diametri 10 va undan ortiq bo„lganda pachkalarda keltiriladi, 
diametri 10 mm va undan kam bo„lgan simli va sterjenli armatura altaklarda 
keltiriladi. 
Sterjenli armatura quyidagi sinflarga bo„linadi (mexanik hossalariga ko„ra): A-I,
A-II, A-III, A-IY, A-Y. Sovuk holatda cho„zish yo„li bilan mustaxkamlangan 
armatura quyidagi sinflarga bo„linadi: A-IIB. A-IIIB, … 
Termik yo„l bilan mustaxkamlangan armatura esa quyidagi sinflarga ajraydi :
At-IY , At-Y , At-YI va hokazo 
Sterjenli armaturaning hisobiy cho„zish kuchini aniqlashda to„liq zo„rlanish 
qabul qilinishi kerak : 
σ ≤ (0,9 – 1,0) σ o σ o – okuvchanglik chegarasi. 
Sinf 
A-I 
A-II 
A-
III 
A-
IY 
A-
IIB 
A-IIIB A
t 
- IY A
t
-
Y 
A
t 
-
YI 
σ
o 
·
10
-7
n/m
2 
24 
30 
40 
60 
45 
55 
60 
80 
100 
Simli armaturalar armatura simlariga va armatura mahsulotlariga bo„linadi. 
Armatura simlari oddiy sinf V-I va yuqori mustaxkamlikka ega B-II 
sinflariga bo„linadi. 
G„udir-budirlangan armaturani belgilashda «r» harfi ko„yiladi, masalan Vr –II 
Armatura mahsulotlari bo„linadi : etti- va o„n to„qqiz simli o„ramalar, 
ikkio„rama va ucho„rama kanatlar xamda payvandlangan setkalar. 
Armatura po„latlarini tozalovchi va tekislovchi dastgohlar 
tuzilishi, ishlashi va hisoblash asoslari 
Armatura po„latlarini tozalovchi dastgoxlar issiq holatda olingan armaturani va 
yuqori mustahkamlikka ega bo„lgan simlarni tozalashda qo„llaniladi . Armatura 
simi dastgoh ichidan uzluksiz mahsus ildiraklar yordamida tortiladi va yuzasi 
aylanayotgan shyotkalar 5 yordamida tozalanadi. SHetkalar aylanishini ichki 
yo„naltirgich 3 ga maxkam-langan ildiraklar 4 ta‟minlaydi. O„z navbatida ichki 

---

yo„naltirgich 3 harakatni elektrmotor 7 va ponasimon kamarli uzatma 6 dan oladi. 
Ichki yo„naltirgich 3 aylanayotganda ildiraklar 4 tashqi yo„naltirgich yuzasi 
bo„ylab yuguradi va shyotkalar 5 ni o„z o„qi atrofida hamda armatura atrofida 
murakkab aylanma harakatga keltiradi va natijada armatura yuzasi zanglar-dan va 
boshqalardan tozalanadi. 
10.3-rasm.Armaturani tozalovchi dastgox sxemasi.