100 йиллигига бағишланади Муминов Н. Г

К
1
 
 
К
2
,
лекин бошқа вариант 
бўйича жорий харажатларнинг миқдори (қурилиш маҳсулоти таннархи) 
иккинчи вариантникига нисбатан паст: 
С
1

С
2
, бу эса қурилиш вақтида 
қилинган ортиқча сарф-харажатларни билдиради, бундай ортиқча 
сарф-харажатлар эксплуатация жараѐнида маҳсулот таннархини 
пасайтириш орқали эришиладиган иқтисодий кўрсаткичлар билан 
тартибли равишда бартараф этила борилади, яъни мунтазам равишда 
компенсацияланади. Иккинчи вариант: қурилиш кам капитал 
маблағлар эвазига амалга оширилади: 
К
1
 
 
К
2
, лекин бунда ишлаб 
чиқарилаѐтган маҳсулотнинг йиллик таннархи юқори бўлади: 
С
1

С
2
.
Энг самардор вариантни аниқлашда олиб бориладиган 
ҳисоблашлар қуйидаги кетма-кетликда бажарилади: дастлаб кўриб 
чиқилаѐтган 
К
1
ва 
К
2
вариантлар бўйича капитал маблағларларнинг 
фарқи аниқланади, бу фарқ биринчи вариант кўрсаткичларини иккинчи 
вариант кўрсаткичлари билан солиштирилганда олинган биринчи 

---

347 
вариант бўйича қўшимча капитал маблағларни билдиради, сўнгра 
маҳсулот таннархини пасайтириш миқдори ѐки 
С
1
ва 
С
2
эксплуатацион 
харажатлар аниқланади. 
Капитал маблағлар ўсишининг таннарх 
пасайишига кўрсатадиган таъсири бу пасайишнинг уни юзага 
келтирувчи капитал маблағларга бўлган нисбати билан аниқланади. 
Бу нисбатни солиштирма иқтисодий самарадорлик коэффициенти деб 
аташади 
(
Е
)
: 
𝐸 =
𝐶
2
− 𝐶
1
𝐾
1
− 𝐾
2
.
Бу коэффициент қўшимча капитал маблағлар ҳар бир сўмига 
тўғри 
келадиган 
маҳсулот 
таннархини 
пасайтириш 
эвазига 
эришиладиган иқтисодий самарадорликни англатади. Самарадорлик 
коэффициенти қийматининг йўл қўйиладиган минимал чегаравий 
оралиғи сифатида қабул қилинадиган қийматидан паст бўлган ечим 
самарасиз деб баҳоланади,