100 йиллигига бағишланади Муминов Н. Г

Лойиҳалаш топшириғини 
буюртмачи лойиҳалаш ташкилоти 
иштирокида тасдиқланган ТИА асосида тузади. Саноат объектини 
лойиҳалаш учун тақдим этилган топшириқ қурилиш райони, пункти ва 
майдони, маҳсулотнинг тавсифи, унинг номенклатураси ва ишлаб 
чиқариш қуввати, технологик жараѐнлар ва жиҳозларга асосланган 
ихтисослаштириш ҳамда кооперациялаш, хом-ашѐлар, сув, ѐқилғи, газ 
ва электрэнергия билан таъминлайдиган манбалар, оқова сувларни 
тозалаш ва оқизиб юбориш шароитлари, тайѐр маҳсулотларни 
истеъмол қиладиган районлар, қурилиш муддути ва қувватларни ишга 
тушириш кетма-кетлиги, капитал маблағларнинг тахминий миқдори, 
яшаш-фуқаро қурилишининг ҳажми ва уни жойлаштириш тўғрисидаги 
маълумотларни ўз ичига олади. 
Инженерлик қидирув ишлари
объектни қуришда ва уни 
эксплуатация қилишда техник жиҳатдан тўғри ҳамда иқтисодий 
асосланган лойиҳавий ечимларни қабул қилиш учун зарур бўлган 
маълумотларни олиш мақсадида олиб борилади. Инженерлик қидирув 
ишлари иккита: иқтисодий ва техник тадқиқотлар қисмларига 
бўлинади. Инженерлик қидирув ишларининг иқтисодий қисми 
инвестицияларнинг ТИА ни ишлаб чиқиш ва бизнес-режа тузиш 

---

340 
вақтида олиб борилади. Лекин бу изланишларнинг маълум қисмидан 
лойиҳалаш жараѐнида ҳам фойдаланилади. Иқтисодий изланишлар 
вазифасига қуйидагилар: ишлаб турган корхоналарнинг мавжудлиги, 
улар томонидан ишлаб чиқарилаѐтган маҳсулотлар, хом-ашѐ 
манбалари, 
ѐқилғи-энергия 
ресурслари, 
турли 
вазифаларни 
бажаришга мўлжалланган инженерлик тармоқлари, темир ва 
автомобил йўллари, сувнинг уланиш йўллари, меҳнат ресурслари ва 
яшаш майдони, хом-ашѐ базасини ривожлантириш, ер фондининг 
ҳолати ҳақидаги малумотларни тўплаш киради. 
Техник тадқиқотлар ѐки изланишлар жараѐнида бажариладиган 
ишлар комплексига топографик-геодезик ишлар, инженер-геологик, 
гидрогеологик ва гидрологик, иқлимий, тупроқ – ва геоботаник, 
санитар-гигиеник тадқиқотлар, қурилишни ташкил этиш лойиҳасини 
ишлаб чиқиш учун зарур бўлган маълумотларни тўплаш киради. 
Тадқиқотларнинг тўлиқ ва сифатли бажарилганлиги лойиҳада қабул 
қилинган ечимларнинг тўғрилиги ва мақсадга мувофиқ эканлигини 
аниқлаб беради. 
Лойиҳалаш иккита босқич – техник лойиҳа ва ишчи чизмалар ѐки 
битта босқич – техник-ишчи лойиҳа орқали амалга оширилиши 
мумкин. 
Иккита босқичда мураккаб саноат объектлари, шунингдек, 
шаҳарларда қуриладиган, бош режага эга бўлмаган яшаш-фуқаро 
объектлари лойиҳанади. Бошқа барча объектлар битта босқичда 
лойиҳанади. 
Техник лойиҳа қуйидаги бўлимларни ўз ичига олади: 
1) умумий тушунтириш матни; 
2) бош режа ва транспорт; 
3) технологик ечимлар; 
4) ишлаб чиқариш ва корхонани бошқариш ҳамда ишчи ва 
хизматчилар учун шароитлар яратиш ва улар меҳнатини 
муҳофаза қилишни ташкил этиш; 
5) архитектуравий-қурилиш ечимлари; 
6) инженерлик жиҳозлари, тармоқлар ва тизимлар; 
7) қурилишни ташкил этиш; 
8) атроф-муҳитни муҳофаза қилиш; 
9) фуқароларни ҳимоялаш бўйича инженер-техник тадбирлар; 
10) смета ҳужжатлари; 
11) инвестицияларнинг самарадорлиги. 
Умумий тушунтириш матнида 
объектнинг лойиҳавий қуввати, 
маҳсулотлар номентклатураси, сифати ва рақобатбардошлиги, объект 
бўйича 
ресурсларга 
бўлган 
талаб–эҳтиѐжлар 
тўғрисидаги 
маълумотлар, қурилиш майдони жойлашган районнинг ижтимоий-
иқтисодий ва экологик шароитлари, бош режа, инженерлик 
тармоқлари ва коммуникациялари ҳамда инвестицион лойиҳани 

---

341 
амалга оширишнинг бошқа характеристикалари бўйича асосий 
кўрсаткичлар ҳақидаги маълумотлар берилади. 
2.