100 йиллигига бағишланади Муминов Н. Г

Е
м
= 
0,12
қиймат самарадорлик 
коэффициентининг минимал чегаравий оралиқ қиймати сифатида 
қабул қилинади, Четки Шимол районлари ѐки уларга тенглаштирилган 
районларда лойиҳанаѐтган ѐки қурилаѐтган объектлар учун 
Е
м
ш 
=0,08
. 
Бундай шарт-шароитларда формула қуйидаги кўринишни олади. 
𝐶
2
− 𝐶
1
𝐾
1
− 𝐾
2
> 𝐸
𝑚
.
22.4. Лойиҳа ечимлари иқтисодий самарадорлигини оширишнинг 
асосий йўналишлари 
Лойиҳаланаѐтган объектнинг иқтисодий самарадорлиги кўп 
жиҳатдан эксплуатация шарт-шароити, чиқарилаѐтган маҳсулот 
таннархи 
ҳамда 
лойиҳа 
ечимлари 
қанчалик 
тўғри 
қабул 
қилинганлигига боғлиқ бўлади. Лойиҳа ечимлари иқтисодий 
самарадорлигини оширишнинг асосий йўналишлари қуйидагилардан 
иборат бўлади: ҳажмий-режавий ечимлар, конструктив ечимларни 
такомиллаштириш, илғор технология асосида олинган материаллар ва 
конструкцияларни қўллаш ва бошқалар. 
Ҳажмий-режавий 
ечимларни 
такомиллаштириш. 
Ҳудудда 
қурилиш объектлари зичлиги (тиғизлиги)нинг
ошиши лойиҳавий 
ечим 
иқтисодий 
самарадорлигига 
катта 
таъсир 
кўрсатади. 
Қурилишнинг паст коэффициентида инженерлик коммуникацияларни 
тортиб келиш масофаси, йўлларнинг узунлиги ўсиб боради, 
кўкаламзорлаштиришга, завод ичидаги транспорт ва инженерлик 
коммуникациялари 
тармоқларини 
эксплуатация 
қилишга 
сарфланадиган маблағлар ошади. 
Объектларни ҳудуд бўйича компактли жойлаштиришга бинолар 
орасидаги масофаларни қисқартиш орқали эришилади. Саноат 
корхоналари 
биноларининг 
ҳудудга 
ўзаро 
биргаликда 
жойлаштирилиши завод ичида қўлланадиган транспорт турига боғлиқ 

---

348 
бўлади, айниқса темир йўл транспортидан фойдаланилганда бинолар 
орасидаги масофа катта бўлади. Бундан темир йўл транспортидан 
фақат ѐқилғи, хом-ашѐ, қурилиш материалларини ташиш (киритиш) ва 
тайѐр маҳсулотни олиб кетиш учун фойдаланиш зарурияти келиб 
чиқади. 
Биноларни йириклаштириш ва блоклаштириш 
солиштирма 
капитал маблағларни кескин (сезиларли даражада) қисқартириш ва 
ҳудудда қурилиш объектлари зичлигини (тиғиз жойлашувини) ошириш 
имконини беради. Биноларни йириклаштириш жараѐни қурилишнинг 
ҳамма турлари учун характерлидир. Йирик шаҳарларда қуриладиган 
турар-жой бинолари кўп қаватли бўлиб, катта узунликка (200-500 
квартирага) эга бўлади. Қишлоқ хўжалигида 100-180 минг чорва 
молларига 
мўлжалланган 
мажмуалар, 
йирик 
паррандачилик 
фабрикалари ва сут берувчи қорамол фермалари қурилади.