10-o`zb tarix qq indd

ÚSHINSHI BAP. ÓZBEKISTAN EKINSHI JÁHÁN 
URÍSÍ JÍLLARÍNDA (1939—1945-jıllar)
§ 16. Ekinshi jáhán urısınıń baslanıwı hám de Ózbekistannıń 
urısqa tartılıwı
Urıstıń baslanıwı, sebepleri hám xarakteri.
Ekinshi jáhán urısınıń 
baslanıwında fashistler Germaniyası hám militaristlik Yaponiyadan 
basqa urıstan dáslepki Ullı Britaniya (Angliya), Franciya hám 
SSSRdıń siyasiy jetekshilerinde úlken juwapkershilik bar edi.
1939-jıl 23-avgustta
I.V. Stalinniń usınısı menen Moskvada SSSR 
hám Germaniya arasında 10 jıl múddetke hújim etpew haqqında 
pitimge qol qoyıldı. Bul pitim tariyxta 
Molotov-Ribbentrop
pakti
atı 
menen belgili. Pitimniń qupıya bóliminde eki mámlekettiń bolajaq 
shegaralar hám tásir sheńberi belgilep alındı. Polsha, Baltik boyı hám 
Finlyandiyada Sovet Awqamınıń tásir sheńberi kúsheyttirildi.
1939-jıl 1-sentyabrde 
Adolf Gitler
basshılıǵındaǵı Germaniya 
mámleketi Polshaǵa hújim etti. Bul hújim menen 
Ekinshi jáhán 
urısı
baslandı. 3-sentyabr kúni Franciya hám Angliya mámleketleri 
Germaniyaǵa qarsı urıs járiyaladı. 17-sentyabrde SSSR hám 
Germaniya ortasındaǵı hújim etpew haqqındaǵı pitimniń qupıya 
shártlerine muwapıq SSSR armiyaları Polsha aymaǵına bastırıp kirdi. 
Polshanı bólip alıw procesi baslandı. 19-sentyabr kúni qızıl armiya 
áskerleri 
Vilnyus
tı basıp aldı. 22-sentyabrde Brest-Litovskde Polshanı 
tas-talqan etiw operaciyasınıń tamamlanıwı húrmetine sovet hám 
nemis armiyalarınıń qospa paradı ótkerildi. 28-sentyabrde SSSR hám 
Germaniya arasında 
doslıq hám shegaralar haqqında 
shártnamaǵa 
qol qoyıstı. Soń qızıl armiya bólimleri Batıs Ukraina hám Batıs 
Belorussiya aymaǵın basıp aldı hám olar rásmiy túrde SSSRǵa qosıp 
alındı.
1940-jılı iyulde qızıl armiya Latviya, Litva, Estoniya aymaqların 
basıp aldı hám de Latviya, Litva hám Estoniya respublikaları 
májbúriy túrde Sovet Awqamı quramına kirgizildi. Bul waqıtta Mol-
daviya ASSRǵa tutas Bessarabiya da sovet armiyası tárepinen iyelendi 

---

88
hám de avgustta SSSR quramında