10-o`zb tarix qq indd

Moldoviya SSR
(mámleket 
quramındaǵı 15-awqamlas respublika) dúzildi.
Sovet-fin urısında ózbekistanlılardıń qatnasıwı.
1939-jıl 30-noyabr-
de — 1940-jıl 12-martta 
sovet-fin urısı
bolıp ótti. Urıs SSSRdıń qońsı 
Finlyandiyaǵa hújimi menen baslandı. Bul waqıyadan keyin 
1939-
jıl 14-dekabrde
Milletler Ligası SSSRdı agressiyashı mámleket dep 
daǵazalap, onı Liga aǵzalıǵınan shıǵardı. Urıs nátiyjesinde SSSR 
Viborg qalası hám Ladoga kóli átirapındaǵı aymaqlardı qolǵa kirgizdi.
Tashkent piyadalar bilim jurtı pitkeriwshileri bolǵan diviziya 
komandiri 
A. Tolstov,
diviziya shtabı baslıǵı 
V. Russkix
ózbekistanlı 
jawıngerler 
A. Magalov, A. Tupikov, F. Uteshov
hám basqalar bul 
sawashlarda qatnastı.
Fashistlik Germaniyanıń SSSRǵa hújimi hám de Ózbekistannıń 
urısqa tartılıwı.
1941-jıl 22-iyun
kúni tań sáhárde gitlershiler 
Germaniyası óz ara hújim etpew haqqındaǵı shártnama bolıwına 
qaramastan, tosattan SSSRǵa bastırıp kirdi. Sovet Awqamı xalıqları 
ushın awır sınawlardan ibarat urıs baslandı. Sol kúni mámlekette 
áskeriy jaǵday engizilgenligi haqqında párman járiyalandı.
Urıs pútkil mámleket xojalıǵı, onıń turmısın túpten ózgertip 
jiberdi. 1941-jıl 30-iyunde SSSR XKS baslıǵı hám VKP (b) OK 
Bas sekretarı 
I.V. Stalin 
basshılıǵında 
Mámleket Qorǵanıw Komiteti 
(MQK)niń dúziliwi menen mámlekettegi pútkil siyasiy, áskeriy 
hám xojalıq hákimiyatı onıń qolına ótti. Bunnan basqa, I.V. Stalin 
19-iyulde SSSR Qorǵanıw xalıq komissarı, 8-avgustta SSSR Qurallı 
kúshleri Joqarı Bas komandiri lawazımın iyeledi. Urıstıń dáslepki 
kúnlerde qabıllanǵan arnawlı qararlar hám kórsetpelerde mámlekettiń 
úlken qáwip astında qalǵanı, onı qorǵaw ushın tezlik penen barlıq 
Pikir!
Oylap kórip, juwmaq shıǵarıń!
Bul waqıyalar óziniń dáwirinde sovet tariyx tanıwında pútkilley 
basqasha túsinik berilgen. Sovet mámleketiniń basqınshılıq siyasatı 
ataylap jasırılǵan. Keyinnen, Germaniya tárepinen SSSRǵa tosattan 
hújim etilgen soń, SSSR endi agressor mámleketten fashizmge qarsı 
gúresip atırǵan mámleketlerdiń birine, antifashistlik koaliciyasınıń 
shólkemlestiriwshisi hám basshısı bolǵan mámleketke aylandı.

---

89
ekonomikalıq-ruwxıy kúshlerdi qorǵanıw máplerine 
boysındırıw, xalıq xojalıǵın tolıq áskeriy háreketke 
keltiriw lazımlıǵı aytıldı. Uzaq dawam etken urıs 
qıyınshılıqları Ózbekistan miynetkeshlerin de awır 
jaǵdayǵa saldı.
Ekinshi jáhán urısı dáwirinde respublikaǵa basshılıq 
etken Ózbekistan Kompartiyası Oraylıq Komitetiniń 
birinshi sekretarı