10-мавзу: фуқаролик ва хўжалик ишларида судловлик асосий саволлар

2- саволнинг баёни
Фуқаролик процессуал муддатлар. Хар қандай манфаатдор шахс бузилган ёки низолашаётган ҳуқуқи ёхуд қонун билан қўриқланадиган манфаатини химоя қилиш учун қонунда белгиланган тартибда судга мурожаат қилишга хақли дейилади, ФПК нинг 1-моддасида.
Фуқароларнинг бу ҳуқуқлари Фуқаролик суд ишларини юритиш тўғрисидаги қонун хужжатлари асосида амалга оширилади. Бу даъво тартибидаги ишларни, орган ва мансабдор шахсларнинг хатти–харакатлари устидан берилган шикоятлар бўйича ишларни алохида тартибда юритиладиган ишларни кўриб чиқиш ва хал этиш тартибини белгилайди.
Процессуал муддатлар деб Фуқаролик ишларини судда кўриш ва хал қилиш учун қонун билан белгиланган ёки суд томонидан тайинланган муддатларга айтилади. Қонун Фуқаролик ишларини кўришда муддатнинг 2 турини:
1. умумий:
2. махсус муддатларни белгилайди.
Фуқаролик ишларини кўришнинг умумий муддати 1 ойдан ошмаслик лозим.
Махсус муддатлар кўриладиган ишларнинг турларига қараб хар хил белгиланган.
ФПКнинг 219-моддасига асосан суднинг қуйидаги хал қилув қарорлари дархол ижро этилиши шарт:
1. алиментлар ундириш тўғрисидаги;
2. ходимга 3 ойлик иш хақидан ортик бўлмаган иш хақини ундириб бериш тўғрисидаги;
3. майиб бўлганлик ёки соғликка бошқача тарзда шикаст этиши, шунингдек боқувчисининг ўлими натижасида кўрилган зарарни қоплаш учун тўловлар ундириш тўғрисидаги;
4. мехнат шартномаси ғайриқонуний равишда бекор қилинган ходимни аввалги ишга тиклаш, шунингдек мехнат шартномасини бекор қилиш асосларининг таърифини ўзгартириш тўғрисидаги;
5. судда ишни кўриш вақтида жавобгар даъвони бутунлай ёки қисман тан олганлигига қараб, тўлиқ ёки қисман қаноатлантирилган талаблар бўйича чиқарилган хал қилув қарорлари.

3- саволнинг баёни
Cуд харажатлари ва жарималари. Фуқаролик ишлари бўйича одил судловни амалга оширишда давлат томонидан сарфланадиган маблағларнинг муайян қисми ишда манфаатдор шахслар томонидан тўланади.
Қонун бу шахсларга судларда Фуқаролик ишларини юргизиш юзасидан қилинадиган суд харажатларини, яъни давлат божи ва ишни кўриш билан боғлиқ бўлган чиқимларни қоплашни юклайди.