10-Ma’ruza: Qismlarni tiklashda dolzarb payvandlash va naplavkalash(Perspektiv) usullari

10-Ma’ruza: Qismlarni tiklashda dolzarb payvandlash va naplavkalash(Perspektiv) usullari .
Режа:
10.1. Metall qatlamlarini elektrkontakt usullarida payvandlash.
10.2. Induksion naplavkalash usullari.
10.3. Lazerli payvandlash va naplavkalash usullari.


10.1. Metall qatlamlarini elektrkontakt usullarida payvandlash.
Elektr kontaktli payvandlash jarayoni. Metall qatlamini elektrokontaktli payvandlash an’anaviy naplavka usullariga nisbatan sezilarli afzalliklarga ega (flyus osti payvandlash, himoya gazlarida, poroshokli simlar). Uning eng muhim afzalliklari - qayta tiklanadigan qismlarni qizdirilishini yo‘qligi, jarayonning mahsuldorligini 2-3 baravar oshirish, elektr yoyi bilan solishtirganda metall iste’molini 3-4 baravar kamayishi, isitishning mumkin bo‘lgan imkoniyatlari, sim va kukunni payvandlash uchun ingichka shaklidagi materialdan foydalanish, qo‘llaniladigan material qatlamini payvandlash bilan bir vaqtda qattiqlashtirish. Kontaktli payvandlash jarayonida yotqizilgan qatlamda qotishma elementlarining yonishi kuzatilmaydi, sanitariya-gigiyenik ish sharoitlari yaxshilanishi.
Tadqiqotchilar shuni aniqladilarki, avtomobillar, traktorlar, jixoz va boshqa mashinalar qismlarining 70-80% 0,3 mm gacha eskirish bilan nuqsonlangan va dvigatellarda bunday eskirish qiymatiga ega qismlar soni 90% ga etadi. Kontaktli payvand qalinligi 0,1-1,5 mm oralig‘ida sozlanishi mumkin bo‘lgan metall qatlamni payvandlash imkonini beradi, bu esa ishlov berish xarajatlarini sezilarli darajada kamaytiradi, shuning uchun ma’lum bir nomenklaturaning qismlarini metall qatlamni elektrokontaktli payvandlash orqali tiklash - past qatlamli payvandlash uchun chiqindilarni kam xarj texnologiyasi eng yaxshi variantlardan biri. Qayta tiklash jarayonining mohiyati eskirganga kuchli oqim impulslari bilan payvandlashda kompakt (lenta, sim) yoki kukunli materiallarning detal sirtida yotadi. Jarayon oqim impulsining ta’siridan hosil bo‘lgan payvandlash nuqtasida asosiy (qism) va cho‘kindi metallari ulanganligi bilan farq qiladi. Metall qatlamni qattiq payvandlash bir-birining qatorlari bo‘ylab va o‘rtasida bir-birining ustiga chiqadigan payvandlash nuqtalarini hosil qiluvchi payvandlash impulslarining ta’siri natijasida yuzaga keladi. Bunday holda, lentaning metalli qayta tiklanadigan qism bilan aloqa qilish joyida faqat nozik sirt qatlamida eriydi.